Temat 13. Charakterystyka i podział wyrobisk górniczych.
13.1. Pojęcie wyrobiska górniczego.
Wyrobiskami górniczymi nazywa się puste przestrzenie powstałe w kopalinie użytecznej lub w skale płonnej w wyniku prowadzenia robot górniczych.
W kopalniach węgla wyrobiska górnicze mogą znajdować się: - w węglu i wtedy noszą nazwę wyrobisk węglowych,
- w kamieniu (skale płonnej) i wtedy nazywają się, wyrobiskami kamiennymi,
- częściowo w węglu, a częściowo w kamieniu i wtedy nazywa się je węglowo-kamiennymi.
W zależności od tego, czy znajdują się na powierzchni ziemi czy pod powierzchnią, wyrobiska górnicze dzielą się na:
- odkryte (odkrywki), - podziemne.
Wyrobiska podziemne mają kształty zbliżone do brył geometrycznych - sześcianów, prostopadłościanów, graniastosłupów, walców lub ich połączeń - a ich przekroje poprzeczne stanowią najczęściej prostokąty, kwadraty, trapezy, koła, elipsy lub ich odcinki i połączenia.
W kształcie większości wyrobisk górniczych można wyróżnić powierzchnie boczne; czyli ociosy, powierzchnię górną, zwaną pułapem lub piętrem, oraz powierzchnię dolną zwaną spodkiem. Jeżeli wyrobisko zostało wykonane w pokładzie tak, że pułap wyrobiska jest stropem pokładu, to powierzchnię tę nazywa się stropem wyrobiska, a jeżeli zostało wykonane tak, ze spodek wyrobiska jest spągiem pokładu, powierzchnię tą nazywa się spągiem wyrobiska (rys. 13.1).
Podstawowe czynności, w wyniku, których powstaje wyrobisko górnicze to urabianie, czyli odspajanie skał od calizny, i wybieranie urobionej skały, zwanej urobkiem.
Powierzchnia wyrobiska, która wskutek urabiania przesuwa się w głąb calizny stanowi czoło wyrobiska a najbliższa przestrzeń wyrobiska przyległa do niego nazywa się przodkiem.
Dla zachowania wymiarów przekroju poprzecznego wyrobiska oraz zabezpieczenia ludzi i urządzeń przed obrywającymi się z ociosów i stropu odłamkami skalnymi oraz przed zawałem, stosuje się obudowę wyrobisk. Stanowi ją najczęściej konstrukcja z drewna, cegły, betonu lub stali podtrzymująca powierzchnie wyrobiska i przez to chroniąca je przed deformacją oraz zawałem.
Kopalnia jest zakładem górniczym zajmującym się wydobywaniem ze skorupy ziemskiej kopalin użytecznych. Stanowi ona połączony planowo zespół wyrobisk górniczych w głębi ziemi oraz urządzeń i budynków na powierzchni.
Zależnie od charakteru wyrobisk kopalnie dzielą się na:
- naziemne, czyli odkrywkowe,
- podziemne.
Schemat wyrobisk górniczych kopalni pokazano na rys. 13.2. 13.2. Podział wyrobisk górniczych
(…)
… wyrobiska podziemne dzielą się na:
- wyrobiska korytarzowe, cechujące się nieznacznym przekrojem poprzecznym w stosunku do ich długości; w kopalniach węgla wysokość wyrobisk korytarzowych powinna wynosić, co najmniej 1,6 m; do wyrobisk korytarzowych zalicza się szyby, szybiki, sztolnie, przecznice oraz chodniki;
- wyrobiska komorowe, stanowiące obszerne wyrobiska górnicze cechujące się większymi wymiarami…
….
Podziału tego dokonuje się za pomocą wyrobisk korytarzowych, które w czasie wybierania pola będą służyć do odstawy urobku, dostawy materiałów, ruchu ludzi, doprowadzenia powietrza, energii, podsadzki itd.
Zespół tych wyrobisk umożliwiających bezpieczne i ekonomiczne korzystne wybranie kopaliny użytecznej nosi nazwę robót przygotowawczych (rys13.9).
Do wyrobisk przygotowawczych należą chodniki, pochylnie…
… korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od szybu poprzecznie do linii rozciągłości złoża (patrz rys. 18.3 i 18.4).
Przekop stanowi wyrobisko korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od przecznicy równolegle do rozciągłości pokładów (patrz rys. 18.4).
Przecznice i przekopy stanowią połączenia między szybami i odcinkami złoża, przy czym przecznice mają połączenie bezpośrednie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)