Cenzura i typy druków w zaborze pruskim 1788 - edykt w Berlinie, od tego czasu istnieje oficjalnie wprowadzona cenzura prewencyjna, pierwsza próba ujednolicenia cenzury w państwie Hohenzollernów.
Druki mogły być drukowane za zgodą władz. Kary: więzienie, kary pieniężne, niszczenie nakładu.
Cenzurowały instytucje kościelne i świeckie, duża rola uniwersytetów. Departament spraw zagranicznych - kontrola gazet, podręczników (tematyka polityczna).
Ścisły nadzór nad księgarzami (listy prohibity, których trzeba było się trzymać)
* 1819r. - NOWA USTAWA O CENZURZE Fryderyk Wilhelm III, liberalny: trójstopniowy system:
cenzorzy - druki formalnie i treściowo.
nadprezydenci - kontrola cenzorów.
ministerstwa - spr, wewn, i zewn, do spr wyznań
W tym samym roku powołano w Berlinie Najwyższe Kolegium Cenzuralne (później Najw. Sąd Odwoławczy).
O ustawie:
- rękopis składany w ręce cenzora, on się podpisuje na 1 i ost. Stronie, ważne przez jeden rok, uzyskanie zgody nie zwalniało wydawcy od odpowiedzialności karnej
- wszystkie gazety poddawano cenzurze, mniejsze niż 20 akruszy
- system ostrzegawczy: nie poddanie cenzurze - grzywna 10-100 talarów, konfiskata nakładu,
drugi raz - podwójna kara
trzeci raz- potrójna kara i odebranie koncesji - kara obowiązywała za pozostawienie pustych miejsc po ingerencji cenzora
- ustawa wymagała nazwiska drukarza, autora, wydawcy, w gazecie redaktora. - karanie za kolportaż nielegalnych książek, rewizje w księgarniach
cenzura ekonomiczna - finansowe środki nacisku ekonomicznego, przy pomocy których manipulowano wydawcami, tzw Zeitungstempel - opłata 1 talara za 1 gazetę, duże koszty dla wydawców.
* Fryderyk Wilhelm IV obejmuje władzę (1840-61) chciał zliberalizować ustawę, nowa wychodzi w 1841.
Ale dopiero 1843r . zaczęto zmieniać strukturę cenzury, powołanie cenzorów lokalnych i okręgowych, powołanie Najwyższego Sądu Cenzuralnego w Berlinie.
Wiosna Ludów Zniesienie cenzury prewencyjnej, 1848, 1850 - konstytucje gwarantujące wolność słowa. Ale tak naprawdę zmienił się tylko charakte r cenzury. Uprawiano kontrolę pośrednią, środki represyjne, cenzura o wiele bardziej dokuczliwa niż wcześniej.
1851r. - ustawa prasowa - mimo wolności słowa bardzo zaostrza przepisy. Cenzura na wszystkie druki. Najbardziej dokuczliwy paragraf o wspólnej odpowiedzialności - za druk odpowiadał każdy, kto uczestniczył w procesie produkcji i rozpowszechniania książki.
Struktura:
-
(…)
… i Litwy, korona. IKONOGRAFIA:
Miała rolę wychowawczą i patriotyczną, cenzorzy bali się wpływu na szerokie masy odbiorców - pomagał skuteczności ikonografii rozpowszechniony analfabetyzm. Lata 1895-1918 szczególny rozkwit, „prześladowanie” pocztówek.
Podział tematyczny POCZTÓWEK:
historyczne
alegoryczne
do poezji
alegoria kobieta w czerni spętana łańcuchami, fr. obrazu Matejki „Polonia”
„Alegoria Polski” Grottgera - malarz zakazany
„Kucie kos” Grottgera - alegorie 1. Polska rwie swoje kajdany, 2. Polska zmartwychwstająca.
Pocztówki produkowane przez Salon Malarzy Polskich
„bitwa pod Racławicami” Matejki fr. z Bartoszem Głowackim zakazany!
„Bitwa pod Grunwaldem” Matejki - liczne anegdoty: że niby obraz wzbudza rasową nienawiść do Niemców, ale po opini polskiego księgarza (że to niby za trudne dla prostaka) zniesiono konfiskatę, że niby nie wiadomo kto wygrał pod Grunwaldem;) telegramy kościuszkowskie ( z motywem Kościuszki) - zakazane na pocztówkach, biżuterii, emblematy patriotyczne
- napis zakazany „Cel narodowy i dobroczynny”
- alegoria do piosenki „Patrzy na nas Kościuszko z nieba” (kiczowate)
wątki religijne - pocztówka z Matką Boską Częstochowską z białym orłem - pocztówka z MBC + orzeł + Kościuszko…
… historii Polski, m.in. Gry Polskie, płodny wydawca, często w sądach, np. wyrok za napis: „Pracuj, ucz się i oszczędzaj”.
- kobiety: Zofia Bukowiecka, Wł. Przyjemska, Jadwiga Strokowa, SYTUACJA CHŁOPÓW: obiektem podwójnej agitacji: pruskiej i polsko - katolickiej. Bismarck miał bardzo dobre wyobrażenie o polskim chłopie (sielankowy obraz), wydawało mi się, że najłatwiej przekona chłopstwo i polskie dziecko…
… z pieśniami kościelno - religijnymi, „Boże, coś Polskę”, hymn do lat 60. XXw. W Traktowano tę pieśń jako rewolucyjną, wytoczono proces księgarzowi, który rozprowadzał. Jednak Polacy nie zważali na to i pieśń była dołączana do zbioru pieśni, relegowano uczniów gimnazjum za śpiewanie (nawet za odgrywanie melodii były kary!). - Sprawa obrusa: na czerwonym tle napis białą nitką „Boże, coś Polskę” - oskarżono…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)