To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 3 stron.
BYT A DOBRO Dobro pojawia się przede wszystkim jako jakiś byt będący przedmiotem ludzkich pożądań. W historii filozofii pojawiły się dwie wielkie koncepcje dobra:
koncepcja platońska - postawił dobro na szczycie wszystkich swoich „idei”. To „Dobro-Jedno” jest ponad bytem i ponad całą rzeczywistością idei. Niewymowne i nad-poznawalne dobro jest dobrem dlatego, że zawiera samo w sobie n a d m i a r wszystkiego i niejako „wylewa się” na zewnątrz, poza siebie. Jest ono przepełnione bogactwem do tego stopnia, że z k o n i e c z n o ś c i u d z i e 1 a s i ę na zewnątrz. Coś jest o tyle dobrem, o ile jest zdolne udzielać się. Bez tego „udzielania się” nie byłoby dobrem. W tej koncepcji to, co potrafi udzielać siebie, jest dobrem. Ponieważ kresem procesu emanacji jest materia, która nie ma już żadnej siły emanowania, dlatego nie jest już ona dobrem, jest złem. koncepcja arystotelesowska - zgodnie z podstawowym, zdroworozsądkowym przekonaniem, przyjął, że dobro jest bytem będącym c e l e m p o ż ą d a n i a. „Dobro jest tym, czego wszystko pożąda”. św. Tomasz zsyntetyzował w III części Sumy Teologicznej oba stanowiska Platona i Arystotelesa akcentując stanowisko Arystotelesa: Dobro udziela się, ale w ten sposób, w jaki cel porusza . Święty Tomasz daje dwojakie opisy dobra: raz dobrem nazywa przedmiot pożądania , a innym razem realną doskonałość . W filozofii bytu odróżnia następujące aspekty dobra wziętego jako właściwość przysługująca koniecznościowo każdemu bytowi (czyli właściwość transcendentalna):
Dobro pojęte fundamentalnie jest bytowością ujętą in se jako zespół treści zaktualizowany przez istnienie, czyli jako pewien stan doskonały (doskonale jest coś o tyle, o ile przejawia się jako akt, o bytowaniu w akcie decyduje zaś istnienie)
Dobro ujęte formalnie jest bytowością wziętą w relacji do intelektu i woli Absolutu , który będąc ostatecznym źródłem istnienia wszelkich bytów skończonych zarazem wyznacza im formę- -postać istnienia. Dobro w aspekcie przyczynowym to bytowość ujęta jako zdolna udoskonalić inny byt i dlatego pożądana ; do tak pojętego dobra odnosi się scholastyczne określenie: dobrem jest to, co jest pożądane Przyczynowe oddziaływanie dobra św. Tomasz z Akwinu wyraził stwierdzeniem: dobro udziela się w sposób, jaki przypisujemy przyczynie celowej. Dobro konnaturalne (proporcjonalne) do natury określonego bytu jako działanie lub jego rezultat - odpowiadające naturze danego bytu, będące realizacją jego potencjalności wyznaczonych przez jego form. W filozofii moralności cechę moralnej dobroci ma to wszystko, co udoskonala osobową naturę ludzką (osoba). To zaś, co usprawnia najpierw jakieś uzdolnienia człowieka (np. dobra czysto intelektualne lub estetyczne), dopiero przez właściwe włączenie w osobową strukturę zyskuje wymiar moralny. Postępowanie ludzkie jest moralnie dobre, jeśli jest zgodne z normą zobowiązującą do realizacji dobra doskonalącego osobę.
(…)
… zobowiązującą do realizacji dobra doskonalącego osobę.
Dobro jako przymiot naszego pożądania jest następstwem uzgodnienia naszego pożądania (miłości) z charakterem (naturą) pożądanego dobra. Jeśli bowiem dobro „jest do zdobycia” wskutek tego, że człowiek jest bytem przygodnym i nie jest sam w sobie jakąś pełnią dobra, to w zależności od sposobu związania pożądania z dobrem pojawiaj ą się trzy wielkie dziedziny…
… ku sobie u innych bytów przygodnych. W takim wypadku miłość ku drugim bytom jest nieuświadomioną (czasami uświadomioną) miłością do Absolutu, który uposażając byt przygodny w bogactwo bytowe, chce, aby te byty same w sobie zaistniały, czyni je bytami „miłości godnymi”, a przez to motywem działania i całego bytowego dynamizmu w świecie. Na kanwie rozumienia dobra jako m o t y w u działania ukształtowała się znana…
…. W warunkach ludzkich tym motywem wytrącającym z bierności jest nabycie „skłonności-inklinacji” ku dobru poznanemu jako przedmiotowi naszego działania. Jest to zaczątkowy akt naszej woli pożądania, zwany „miłością pierwszą”, jako pierwszy jakby „motor”, jakby pierwsze „zaciążenie” w kierunku dobra poznanego. U człowieka owa „pierwsza miłość”, jako motyw zaistnienia działania, jest następstwem aktu poznania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)