Budownictwo we wczesnej epoce brązu Budownictwo tej epoki pozostawiło po sobie dość skąpe ślady. Większość wznoszonych przez ówczesne ludy nie pozostawiło po sobie śladów uchwytnych archeologicznie. Najczęstszymi znaleziskami są jamy, głównie o charakterze zasobowym, ziemianki, półziemianki, oraz ślady po słupowe czy ślady umocnień ziemnych.
Jeśli chodzi o domostwa naziemne, były to w głównej mierze konstrukcje drewniane, dlatego pozostało po nich niewiele śladów. Jednakże np. w przypadku kultury otomańskiej (K. Jażdżewski 1981,s.198)(szczególnie reprezentatywnej dla zamieszkanej przez siebie Kotliny Karpackiej ) stwierdzono dużą kulturę mieszkalną . Wznosili oni duże domostwa o 2 lub 3 wnętrzach. Domy takie stawiano nieraz w gęsto w kilku równych rzędach, szczytami zwrócone ku wąskim uliczką o szerokości ok. 2,5 m. jak stwierdzono w mieście Birka koło Koszyc we wschodniej Słowacji. We wnętrzu takiego domu znajdował się nieraz gliniany piec w postaci przenośnego klosza, służący do gotowania, oraz palenisko otoczone kolistymi wysokimi ścianami z wypalonej gliny z nałożonymi plastycznymi ornamentami (tak stwierdzono w osadzie Torzeg koło Szalnok nad Cisą).
Jeśli chodzi o ziemi polskie znaleziska w tej materii są znacznie uboższe. Istnieją jednak dość ciekawe znaleziska związane z np. kultura Chłopice-Vesele (proto mierzanowicka) (J. Machnik, B. Gadiga, J. Miśkiewicz, W. Hensel 1978,s.32), która obejmowała południowowschodnie tereny polski. Największe skupisko obejmujące od kilkunastu do kilkudziesięciu obiektów osadowych odkryto w Złotej i Iwanowicach . Są to przeważnie jamy zasobowe. Natrafiono także na jamy płytkie o prostokątnym zarysie o wymiarach 1x2 m z wypalonym dnem, będące najprawdopodobniej pozostałością budynków gospodarczych. W Orlicach-Sokolicach odkryto ślady budowli naziemnych, prawdopodobnie chaty z zarysie prostokątnym(doszukuje się tu analogii do domostwa o konstrukcji słupowej o wymiarach 7x6 m w Majdanie Mokwińskim).Należące także do tej kultury naziemne i półziemiankowe obiekty na planie czworo katu o wymiarach 1,6x3,6 do 2,5x3,7 metra odkryte w Gródku na Wołyniu, mogły być obiektami mieszkalnymi. Rosnąca militaryzacja w tym okresie przejawia się w lokacjach osad. Osady z tego okresu były lokowane często na wierzchołkach lub nasłonecznionych stokach wzniesień w pobliżu dolin rzecznych. Dzięki temu z racji położenia niektóre z nich już z natury były obronne. Przykładem jest osada w Iwanowicach należąca do kultury mierzanowickiej. Była ona dodatkowo zabezpieczona rowem (głębokim na 3m i szerokim na 5 do 7 metrów).W celu dodatkowego utrudnienia przez zapewne suchy rów, rozmieszczono na jego dnie pale, przeplatane być może łozina(J. Machnik, B. Gadiga, J. Miśkiewicz, W. Hensel 1978,s.49) Ustawiono ponadto poziomo żerdzie zapewne z nie obciętymi gałęziami, stawiając rodzaj zasieku. Tego typu zabezpieczeniami otaczano osady w początkach epoki brązu na terenie całej Kotliny Karpackiej.
(…)
… w przekroju pionowym kształtu trapezu bądź gruszkowate, przy wylocie o średnicy około 1m rozszerzająca się przy dnie do około 2-2,5 m. Tego typu jamy wykładane były niekiedy płatami kory lub plecionki dla izolacji przechowywanych tam zasobów przed wilgocią. Po środku dna natrafia się na ślady słupa który poprzez odpowiednie nacięcia lub pozostawienie gałęzi pełnił funkcje drabiny wchodzenia do wnętrza jamy. Ponadto na tym terenie natrafiono na 7 ziemianek o kolistych i owalnych kształtach, z wyraźnie wyodrębniającymi się przedsionkami. Odkryto także zarys budynku o plecionkowej konstrukcji ścian.
Kolejna kultura z tego kresu występująca na ziemiach polskich to kultura strzyżowska. Przy ujściu rzeki Ujście do Horynia na północy od Równego, odkryto ślady resztek warstwy kulturowej w skupiskach sugerujących…
… krótkotrwałego pobytu ludności w tamtym okresie także w jaskiniach np. w „Dużej” w Grodzisku pod Ojcowem. (J. Machnik, B. Gadiga, J. Miśkiewicz, W. Hensel 1978,s.49)
Innym typem budownictwa w omawianym okresie są obiekty kultowe np. w Cerncin w okręgu Bucowice na Morawach , odnaleziono ciekawa konstrukcje zbudowana z kamieni polnych na planie regularnego krokwiastego krzyża greckiego(czyli krzyża równoramiennego z poprzeczkami na końcach). Całość budowli utworzono z „suchego” muru, wysokiego i szerokiego na około 60-70cm. Miał on 5m średnicy i co ciekawe był zorientowany dokładnie na osi północ-południe, wschód-zachód. Na końcach ramion krzyża i jego centrum miał zagłębienia z naczyniami w których składano ofiary z materii organicznej zapewne płodów rolnych. (K. Jażdżewski 1981,s.319) Spis literatury…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)