Temat wykładu brzmiał: Podstawy dobrego zachowania. Materiał składa się z 148 stron, zapisanych w formacie pdf. Cały materiał został przygotowany przez prowadzącego i ma charakter prezentacji. Główne punkty opisane w tym materiale są następujące: cechy wyróżniające istoty żywe, homeostaza, zasady zachowania homeostazy, zasada tolerancji Shelforda, prawo Webera-Fechnera, zakres adaptacji, strategie adaptacji organizmów, sterowanie, kodowanie organizmu, redukcjonizm, mózg, sieć neuronów, zasady organizacji układu nerwowego i ich konsekwencje. Ponadto w notatce opisane zostały: nerwy, rogi rdzenia, sznury, rdzeń i jego drogi, drogi zstępujące, pień mózgu, nerwy czaszkowe, układ siatkowy, układ limbiczny, móżdżek, kora móżdżku, międzymózgowie, wzgórze, podwzgórze, kora mózgu, warstwy i neurony kory mózgu, kora nowa, mózg limbiczny, budowa mózgu kobiety a budowa mózgu mężczyzny, regulacja hormonalna. Materiał oprócz samej treści zawiera wiele rysunków i zdjęć.
Biologiczne mechanizmy zachowania
człowieka i zwierząt
Wykład 1
Podstawy dobrego
zachowania
Dr hab. Piotr Łaszczyca
Katedra Fizjologi Zwierząt i Ekotoksykologi
Uniwersytet Śląski 2006Jak się dobrze zachować
w Ŝyciu?
…Zachowanie jako sposób na Ŝycie
CECHY WYRÓśNIAJĄCE ISTOTY śYWE:• materialne podłoŜe struktury i funkcji, • organizacja - uporządkowanie - struktura - indywidualność - hierarchia
integronów: poziomy: molekularny, podkomórkowy, komórkowy, tkankowy, narządowy, układowy, organizmalny, populacyjny, biocenotyczny, biogeocenotyczny,
• metabolizm = katabolizm + anabolizm = asymilacja + dysymilacja ;
wymiana, przepływ, entropia,
• pobudliwość - reaktywność:
aktywna zmiana stanu organizmu (reakcja) w odpowiedzi na zmianę stanu środowiska (bodziec) przeciwdziałająca nieodwracalnym zmianom stanu,
• adaptatywność:
homeostaza (niezmienność stanu - odwracalność zmian -zrównowaŜenie dopływów i odpływu materii, energii i informacji), stres (nadmiarowa, stereotypowa, nieadekwatna reakcja na bodźce),
• rozwój osobniczy = ontogeneza, • rozmnaŜanie, • dziedziczenie i zmienność wewnątrzgatunkowa, • ewolucja = rozwój rodowy (filogeneza) i zmiennośćśycie jest adaptacją
NajwaŜniejsze prawa biologii
• Zasada homeostazy
• Zasada tolerancji Shelforda
i Zasada minimum Liebiega
• Prawo Webera-FechneraHomeostaza
Proces i stan zachowania przez układ względnie stabilnych
własności wskutek równowaŜenia się przepływów materii, energii i informacji przez ten układ
obszar stacjonarności = obszar homeostazy względem parametrów
środowiska
Homeoreza … , Homeokineza …Enancjostaza (enantiostasis) – utrzymanie funkcji, gdy zmiana jednej
zmiennej jest równowaŜona przez zmianę innej zmiennej= Kompensacja
Zasady zachowania homeostazy:1.
Współdziałania procesów przeciwstawnych
2.
Regulacji w pętlach sprzęŜeń zwrotnych ujemnych
3.
Kompartmentyzacji (przedziałowości)
4.
Odwracalnych oscylacji wokół punktu nastawieniaHomeostaza
Reagowanie i Pętle SprzęŜeń Zwrotnych
Stimulus
Reinforcement
+ - HOMEOSTASIS
Reaction
Np. odruchy ...
SprzęŜenie zwrotne ujemne
= Zachowaj niezmienny stan = Przeciwdziałaj zmianom …Homeostaza
Krzywa homeostazy i obszar stacjonarności
y
Stan
odwracalny
Oporność
Brak
czasowa
oporności
Brak
oporności
Stan stacjonarny
Stan
tolerancja
odwracalny
Oporność
czasowa
x
Np. temperatura ciała w środowisku o zmiennej temperaturzeZasada tolerancji Shelforda
Dla dowolnego czynnika działającego na układ istnieje taka jego
intensywność, przy której układ wykazuje największa stabilnośći
(…)
…)
glikokortykoidów - GR; mineralokortykoidów - MR;
progesteronu - PR; androgenów - AR; estradiolu - ER;
tyroksyny - TR; witaminy D - VDR; kwasu retinowego - RAR i RXR
Po co to wszystko?
Na róŜne okazje Ŝyciowe
… aby móc wybierać
?
?
Skąd to wiadomo
…
Wieczna ciekawość
Staroegipski papirus chirurgiczny znaleziony przez Edwina Smitha
Zagojone ślady po prehistorycznych trepanacjach czaszki
Skąd wiadomo
Mózgowe…
… neuromediatorów
np. acetylocholina, Met-enkefalina, …
• 5 statyn i liberyn podwzgórzowych
np. GHRH, PIH …
• 2 neurofizyny (OT i VA)
• 7 hormonów tropowych
np. ACTH, TSH, LH, FSH, GH, LPH, MSH
• ok. 12 grup hormonów obwodowych
np. glikokortykosteroidy, T3/T4, …
• ponad 30 czynników wzrostu (cytokin):
np. NGF, IGF, BDNF, IL(n), …
• wiele hormonów miejscowych
np. histamina, CCK, gastryna, ANP, …
• min. 3 czynniki…
…
krótkie, rozgałęzione
neurony zazwojowe długie,
mało rozgałęzień
mediator - noradrenalina
lub acetylocholina
ergotropowy:
pobudza do wysiłku
- wzrost katabolizmu
PRZYWSPÓŁCZULNY
jądra czaszkowo-krzyŜowe
(n. III, VII, IX, X)
neurony przedzwojowe
długie,
neurony zazwojowe
b. krótkie, silnie rozgałęzione
mediator
- acetylocholina
trofotropowy:
gromadzenie rezerw
- wzrost anabolizmu
Miedzy układem…
… nagrody równieŜ u Cenorhabditis elegans
4-8 neuronow DA-erg, (wśród ok. 300 neuronów na 960 komórek ogółem)
ich uszkodzenie powoduje brak reakcji na bodziec pokarmowy (skupisko bakterii)
Układ nagrody
Iniekcja morfiny,
amfetaminy
Elektrostymulacja
Iniekcja morfiny,
amfetaminy, alkoholu
Przegroda
Tędy płynie dopamina
Kora
przedczołowa
Jądro
ogoniaste
Słynne
jądro
półleŜące
Pęczek
podłuŜny
w bocznym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)