BOLESŁAW PRUS (1847-1912)
Właściwie to Aleksander Głowacki herbu Prus . Polski pisarz i publicysta okresu pozytywizmu , współtwórca polskiego realizmu. Odegrał przełomową rolę w unowocześnieniu powieści polskiej: pierwsza polska powieść naturalistyczna („ Placówka ” 1885-86 na łamach „ Wędrow c a ”), panorama życia Warszawy 1878-79 („ Lalka ” 1887-89 w „ Kurierze Codziennym ”), powieści społeczno-obyczajowej („ Emancypantki ” 1890-93 w „ Kurierze Codziennym ”), historyczno-polityczna („ Faraon ” 1895-96 w „ Tygodniku Ilustrowanym ”); humoreski, nowele („ Antek ” 1880); publicystyka w prasie warszawskiej („ Kroniki ”).
Urodził się w rodzinie Antoniego Głowackiego, dworskiego ekonoma o szlacheckich korzeniach oraz Apolonii z Trembińskich (podupadła i pozbawiona majątku szlachta). Osierocony w wieku 3 lat przez matkę, a w wieku lat 9 przez ojca, przeszedł pod opiekę babki Marcjanny Trembińskiej mieszkającej w Puławach . Po jej śmierci zamieszkał u ciotki Domiceli z Trembińskich Olszewskiej w Lublinie .
Uczęszczał do Powiatowej Szkoły Realnej w Lublinie (4 lata od roku 1857 ). Następnie pod opieką starszego brata Leona Głowackiego , pracującego jako nauczyciel historii, przebywa w Siedlcach i kończy klasę 5 (1861). Wraz z nim przeprowadza się w 1862 roku do Kielc , gdzie kontynuuje naukę w gimnazjum (6 klasa).
Pod wpływem starszego brata w roku 1863 , mając 16 lat, przerwał naukę w gimnazjum i wziął udział w powstaniu styczniowym . Zostaje ranny i dostaje się do rosyjskiej niewoli (pozbawiony szlachectwa), jednak ze względu na młody wiek oraz dzięki staraniom rodziny wraca do Lublina.
Kontynuuje naukę w lubelskim gimnazjum, które ukończył ostatecznie 30 czerwca 1866 roku z wynikiem celującym. Interesowały go studia w Petersburgu , na które nie mógł sobie jednak pozwolić z powodów finansowych, więc w październiku wstąpił do Szkoły Głównej w Warszawie na Wydział Matematyczno-Fizyczny (zarabia jako guwerner i korepetytor).
Trudności materialne sprawiły, że będąc na trzecim roku zmuszony był przerwać studia ( 1869 ). Następnie przeniósł się do Puław, gdzie podjął naukę na Wydziale Leśnym Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, jednak już we wrześniu 1870 roku wrócił do Warszawy, gdyż popadł w konflikt z jednym z rosyjskich profesorów.
Próbował różnych zawodów, dzięki którym mógłby zarobić na życie: był fotografikiem, ulicznym mówcą, ślusarzem w fabryce Lilpopa i Raua . W roku 1871 przetłumaczył i napisał streszczenie dzieła angielskiego filozofa Johna Stuarta Milla „ Logika ”. Po raz pierwszy spróbował też sił jako dziennikarz.
Zwiedził Wiedeń, Berlin, Drezno, Norymbergę i Paryż.
(…)
… pisarstwa. Przedstawiał w nich żywe obrazy życia społecznego, politycznego i artystycznego. Toczył ostre polemiki, zabierał głos w sprawach narodowych, politycznych i moralnych. Zawarł w nich wiele trafnych analiz i sądów. Prowadził w 1882 roku czasopismo „Nowiny”, w którym zamierzał stworzyć nowoczesne dziennikarstwo naukowe dostarczające opartej na faktach wiedzy o społeczeństwie, ale niestety rok…
…, poprawiającego sytuację ekonomiczną, rozwijającego technikę, naukę i oświatę, przynoszącego poprawę statusu najuboższych. Nie rezygnowali z marzeń o niepodległości, ale uznali, że w niewoli, środkami legalnymi, można bardzo wiele uczynić dla społeczeństwa i ze społeczeństwem.
Sformułował program pozytywistyczny, w którym próbował dostosować teorie Herberta Spencera do specyficznych polskich warunków. Program polskiego pozytywizmu skupiony był wokół dwóch haseł: pracy organicznej i pracy u podstaw. Naród jest organizmem i jak każdy żywy organizm podlega prawom ewolucji. Organizm rozwija się prawidłowo, kiedy wszystkie jego elementy (klasy społeczne, siły polityczne i jednostki) zgodnie współpracują dążąc do jednego celu. Celem zaś jest użyteczność, doskonałość i szczęście każdego członka społeczności. Jednostka…
… przyswoić sobie nowoczesną, racjonalną wiedzę opartą na faktach empirycznych. Z tą wiedzą należy zejść do mas, umożliwić zdobycie wykształcenia ubogiej młodzieży, walczyć z ciemnotą zapóźnionych wsi (praca u podstaw). Sztuka (przede wszystkim literatura) powinna służyć tak nakreślonym celom, winna zatem być realistyczna, utylitarna i dydaktyczna, niosąca wiedzę o społeczeństwie, mechanizmach jego rozwoju…
… jest trybem w mechanizmie, jej kondycję determinuje przyroda i społeczeństwo, ale bez prawidłowego funkcjonowania tego trybu mechanizm nie działa prawidłowo. Konieczny jest zatem solidaryzm społeczny i społeczna sprawiedliwość.
Rozwój społeczny wymaga rozwoju nauki, techniki i gospodarki, a także dbałości o kulturę, kultywowania tradycji i języka. To wszystko można robić nawet w warunkach niewoli. Należy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)