To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Bóg groźny i fascynujący (tremendum et fascinosum) W doświadczeniach religijnych osób wierzących Bóg jawi się zarówno jako ktoś wzniosły, groźny a nawet straszny, a równocześnie jako rzeczywistość fascynująca, pociągająca, angażująca. O przewadze jednej z tych tendencji decyduje zarówno osobista historia życia danego człowieka, jego doświadczenia wczesnodziecięce, jego radości i zranienia, jak również wpływ znaczącego środowiska, w którym żyje. Wydaje się, że w kulturze religijnej następuje obecnie przeakcentowanie w omawianej dziedzinie. Dawniej podkreślano w wychowaniu religijnym sprawiedliwość, wszechwiedzę i wszechmoc Boga, który był spostrzegany jako prawodawca, sędzia i egzekutor sprawiedliwości. Dziś akcentuje się Bożą, opatrzność, miłość, przebaczenie i miłosierdzie.
Te cechy obrazu Boga mają silny konotacyjny charakter. Dlatego należy je rozpatrywać w kontekście uczuć towarzyszących człowiekowi w przeżyciach religijnych.
b. Transcendencja i immanencja Boga W teologii systematycznej podkreślenie transcendencji i immanencji Boga ma znaczenie zasadnicze. Transcendencja Boga dotyczy sfery ontologicznej jak i epistemologicznej. Bóg transcenduje, przekracza świat, będąc Rzeczywistośćią od niego odrębną, wzniosłą, charakteryzującą się pełnią istnienia i „wyniesiona ponad inne byty” (Granat, w: EK T1, s. 950). Z tego powodu także poznanie Boga ludzkim umysłem w sposób pełny, jasny, wyraźny i jednoznaczny jest niemożliwe. „Filozofia i teologia klasyczna posługują się trzema sposobami poznania Boga: drogą twierdzenia (via afirmationis), drogą przeczenia (via negationis) i drogą uwznioślenia (via eminentiae), które w procesie poznania należy łączyć ze sobą. Immanencja, w przeciwieńswie do transcendencji, określa obecność i działanie Boga w świecie. „Transcendencja Boga zakłada jego immanencję, gdyż wskazuje na zależność od Boga rzeczy stworzonych, które Bóg podtrzymuje w istnieniu, a one w ten sposób uczestniczą w jego wszechmocy” (tamże s. 951).
W ludzkiej percepcji łatwo dokonać przeakcentowania jednego z wyżej wymienionych aspektów. Wynikiem takiego spostrzegania i myślenia o Bogu może być podkreślanie dystansu wobec Boga ujawniające się w skrajnej postaci jako deizm. Akcentowanie immanencji Boga z pomijaniem jego transcendencji prowadzić może do koncepcji panteistycznych, w których odrębność, różnica między Bogiem i światem, są niedostrzegalne, a świat traktowany jest jako emanacja bóstwa. c. Bóg poznawany i przeżywany (Bóg teologów i mistyków) Decydując się na pewne uproszczenie metodologiczne można powiedzieć, że w kształceniu katechetycznym i teologicznym przekazywany jest "podwójny" obraz Boga: "Bóg teologów" i "Bóg mistyków". Są to dwa różne obrazy Boga.
Bóg teologów, który staje się bliższy i bardziej znany dzięki wykładom z teologii, jest często traktowany reistycznie, przedmiotowo. Istotniejsze bowiem od treści przekazywanych podczas wykładów jest to, iż Bóg staje się "przedmiotem" badań naukowych. Ta swoista "obiektywizacja" nauki o Bogu powoduje zdystansowanie się do Niego, jako do "przedmiotu" poznania. Dokonuje się tu reifikacja Boga, a relacja osobowa typu "ja - Ty" w stosunku do Boga ustępuje przynajmniej czasowo relacji przedmiotowej typu "ja-ono" (Buber 1995). Z tym faktem wiąże się nie tylko specyficzne widzenie Boga, ale także zmiana funkcjonowania człowieka i zmiana typu relacji między człowiekiem i Bogiem (Jaworski 1989).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)