numer 13 - Biblioteki w Europie XV-XVII Okres renesansu był czasem szybkiego rozwoju książki, co wiązało się zarówno z myślą humanistyczną, jak i z wynalazkiem druku. Biblioteki do 1500 r. były podobne do średniowiecznych- znajdowały się głównie przy świątyniach, klasztorach, zamkach itp.- w większych budynkach, a nie samodzielnie usytuowane. Od XV wieku biblioteka coraz częściej znajdowała się w osobnej budowli, np. Casena (Włochy)- bibl. Dominico Malecesta : spory budynek, główna sala posiadała 3 rzędy szaf na książki, po obu stronach okna; pulpity, łańcuchy przy książkach.
Od 1500 r.- wielki rozwój bibliotek .
XV/ XVI wiek * biblioteki prywatne - Petrarca, Boccaccio (obfitowały w rękopisy starożytne)
* biblioteki kupców weneckich, genuańskich, florenckich (rękopisy grecki, łacińskie, hebrajskie dla rozgorączkowanych uczonych i zbieraczy)
* biblioteki klasztorne i kościelne *rozwój bibliotek uniwersyteckich (przejecie w krajach protestanckich zbiorów bibliotek klasztornych i kościelnych)- w Edynburgu, Wittenberdze, Jenie, Królewcu, Urbino.
*cenne kolekcje:
Niccolo dei Niccoli z Florencji- 800 rękopisów trafiło później do biblioteki Medyceuszów
Kardynał Bessarion , którego kilkaset rękopisów stało się podstawą biblioteki w Wenecji w 1468 (słynna dziś Biblioteka Marciana ). Jednak formalne podstawy zyskała ona dopiero w XVII w. w Wenecji, gdzie udostępniono ją dla wypożyczających.
Papież Mikołaj V (Tomasz Parentucelli), zreformował Bibliotekę Watykańską i zapoczątkował jedną z najcenniejszych w świecie kolekcji rękopisów starożytnych. Biblioteka była podzielona na zbiory archiwaliów, rękopisów i druków.W 1622 r. dołączono doń bibl. Palatyńską.
kolekcja Medyceuszów - książęta florenccy; Kuźma Medyceusz utworzył w 1441 roku bibliotekę zwaną Marciana (od siedziby w klasztorze św. Marka)- pierwsza publiczna biblioteka na zachodzie!!! Jego wnuk Wawrzyniec Wspaniały był twórcą biblioteki podarowanej miastu (te 2 biblioteki do dziś stanowią chlubę Florencji) książę Malatesta Novello z Cesena otworzył publiczną bibliotekę (Bibliotheca Malatestiana) kolekcja króla Węgier Macieja Korwina - wspaniałe kodeksy illuminowane, zniszczona w XVI, zostało zaledwie 125 corvinianów biblioteka cesarza Maksymiliana I w Wiedniu królów francuskich w Blois, a później w Paryżu (wzbogacili ją Ludwik XII i Franciszek I, który ustalił w 1537 pierwszy w świecie egzemplarz obowiązkowy). Założona była w Luwrze, za czasów Karola V, w 1376 r. Podczas wojny z Anglią doszło do rozproszenia zbiorów, na nowo zgromadzono je w 1461 r., dołączając zbiory księcia de Berry. W 1719- przeniesiona na ul. Richelieu, potem stała się bibl. Publiczną.
(…)
…; doborowa kolekcja poety i bibliofila Ignacego Krasickiego zgromadzona w Lidzbarku Warmińskim i Skierniewicach (60 tys. tomów, rozproszona po jego śmierci);
Zbiory inteligencji, mniej luksusowe jak magnackie, ale za to bardziej fachowo dobierane: księgozbiory Stasia Staszica, Hugona Kołłątaja, Juliana U. Niemcewicza itp.
Niewielkie zbiory drobnych kupców i rzemielśników
Biblioteki patrycjatu miejskiego i ziemiaństwa (wzorowane na magnackich i inteligenckich), wzrastały bardzo znacznie i podążały za modą- zbiory polityczne, aktualna literatura, czasopisma
Biblioteki szkolne (w tej materii szalał Stasio Konarski; w założonym w 1740 Collegium Nobilium nowowczesna biblioteka mieściła się w specjalnej, reprezentacyjnej sali i w 4 pomieszczeniach pomocniczych!)
Biblioteka Szkoły Rycerskiej w Wawie= najnowocześniejsza książnica szkolna! 1765-1794, 10 tys. tomów, jedna z najlepszych bibliotek szkół wojskowych w Europie, profil militarny +intelektualny + moralny + racjonalna edukacja obywatelska; Szkoła Rycerska dysponowała własną drukarnią, której kierownikami byli: Mitzler de Kolof i Piotr Dufour; gł. podręczniki
1773-1794- KEN; od 1774 KEN przejęła w centralny zarząd wszystkie biblioteki swej sieci szkolnej…
… (najważniejsza cecha książki- utylitaryzm)- Erazm z Rotterdamu, większość humanistów
XVII wiek
* dążenie do zbiorów uniwersalnych, encyklopedycznych (utrzymująca się tendencja renesansowa) oraz zbiorów zawodowych, zwłaszcza naukowych
* panujący władcy otwierają swe biblioteki do użytku publicznego = rozwój idei biblioteki publicznej
* zmiana pomieszczeń bibliotecznych- wprowadza się system salowy, książki…
… Stanisława (wkład koncepcyjny, finansowy) i Józefa Andrzeja Załuskich (osobiście kierował książnicą; erudyta, znawca książek, namiętny bibliofil, gromadzil druki rzadkie i unikatowe; opracował wielotomową bibliografię narodową- pierwsza w dziejach polskich; po powstaniu warszawskim to cudne dzieło spłonęło i zachowały się tylko jakieś tam szczątki); wyrosła z tradycji i zasobów kolekcjonerstwa magnackiego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)