Biblioteki w Europie XV-XVII XV/ XVI * biblioteki prywatne - Petrara, Boccaccio (obfitowały w rękopisy starożytne)
* biblioteki kupców weneckich, genuańskich, florenckich (rękopisy grecki, łacińskie, hebrajskie dla rozgorączkowanych uczonych i zbieraczy)
* biblioteki klasztorne i kościelne *rozwój bibliotek uniwersyteckich (przejecie w krajach protestanckich zbiorów bibliotek klasztornych i kościelnych)- w Edynburgu, Wittenberdze, Jenie, Królewcu, Urbino.
*cenne kolekcje:
Niccolo dei Niccoli z Florencji- 800 rękopisów trafiło później do biblioteki Medyceuszów
Kardynał Bessarion , którego kilkaset rękopisów stało się podstawą biblioteki w Wenecji w 1468 (słynna dziś Biblioteka Marciana)
Papież Mikołaj V (Tomasz Parentucelli), zreformował Bibliotekę Watykańską i zapoczątkował jedną z najcenniejszych w świecie kolekcji rękopisów starożytnych
kolekcja Medyceuszów - książęta florenccy; Kuźma Medyceusz utworzył w 1441 roku bibliotekę zwaną Marciana (od siedziby w klasztorze św. Marka)- pierwsza publiczna biblioteka na zachodzie!!! Jego wnuk Wawrzyniec Wspaniały był twórcą biblioteki podarowanej miastu (te 2 biblioteki do dziś stanowią chlubę Florencji) książę Malatesta Novello z Cesena otworzył publiczną bibliotekę (Bibliotheca Malatestiana) kolekcja króla Węgier Ma cieja Korwina - wspaniałe kodeksy illuminowane, zniszczona w XVI, zostało zaledwie 125 corvinianów biblioteka cesarza Maksymiliana I w Wiedniu królów francuskich w Blois, a później w Paryżu (wzbogacili ją Ludwik XII i Franciszek I, który ustalił w 1537 pierwszy w świecie egzemplarz obowiązkowy) władców Niemiec- Albrechta V-książę Bawarii, August- elektor saski *2 rodzaje bibliofilstwa
elitarne, estetyzujące (książka to dzieło sztuki) - dostojnicy fr. Jan Grolier, Tomasz Maioli
miłośnictwo książek (najważniejsza cecha książki- utylitaryzm)- Erazm z Rotterdamu, większość humanistów
XVII * dążenie do zbiorów uniwersalnych, encyklopedycznych (utrzymująca się tendencja renesansowa) oraz zbiorów zawodowych, zwłaszcza naukowych
* panujący władcy otwierają swe biblioteki do użytku publicznego = rozwój idejjjji (och, jak my kochamy to słowo;) biblioteki publicznej
* zmiana pomieszczeń bibliotecznych- wprowadza się system salowy, książki ciasno ustawione na sięgających sufitu półkach, grzbietami na zewnątrz (stad też rozwija się w znacznej mierze zdobnictwo grzbietów opraw) * cechy zdobnictwa książek:
oprawy „ a la fanfare” wprowadzone w XVI/XVII przez introligatora fr. Mikołaja Eve, polegające na połączeniu motywów geometrycznych i roślinnych, które łącznie ze zharmonizowanym superekslibrisem pokrywały całą okładzinę
(…)
… i unikatowe; opracował wielotomową bibliografię narodową- pierwsza w dziejach polskich; po powstaniu warszawskim to cudne dzieło spłonęło i zachowały się tylko jakieś tam szczątki); wyrosła z tradycji i zasobów kolekcjonerstwa magnackiego doby saskiej + patriotyczna idea publicznego udostępniania; książnica liczyła 200 tysięcy tomów, bracia chcieli zgromadzić całe piśmiennictwo polskie i najcelniejsze dzieła…
… Potockich (obecnie ich zbiory są w BN pod nazwą Biblioteka wilanowska), Czartoryskich z wawy, puław i sieniawy; zbiory Czackiego, które stały się podstawą Biblioteki Czartoryskich w Krakowie; rodowa biblioteka Sapiehów z Kodna; doborowa kolekcja poety i bibliofila Ignacego Krasickiego zgromadzona w Lidzbarku Warmińskim i Skierniewicach (60 tys. tomów, rozproszona po jego śmierci);
Zbiory inteligencji, mniej luksusowe jak magnackie, ale za to bardziej fachowo dobierane: księgozbiory Stasia Staszica, Hugona Kołłątaja, Juliana U. Niemcewicza itp.
Niewielkie zbiory drobnych kupców i rzemielśników
Biblioteki patrycjatu miejskiego i ziemiaństwa (wzorowane na magnackich i inteligenckich), wzrastały bardzo znacznie i podążały za modą- zbiory polityczne, aktualna literatura, czasopisma
Biblioteki szkolne (w tej materii szalał Stasio Konarski; w założonym w 1740 Collegium Nobilium nowowczesna biblioteka mieściła się w specjalnej, reprezentacyjnej sali i w 4 pomieszczeniach pomocniczych!)
Biblioteka Szkoły Rycerskiej w Wawie= najnowocześniejsza książnica szkolna! 1765-1794, 10 tys. tomów, jedna z najlepszych bibliotek szkół wojskowych w Europie, profil militarny +intelektualny + moralny + racjonalna edukacja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)