Bezpieczeństwo jako zjawisko w stosunkach międzynarodowych.
Bezpieczeństwo jest procesem dynamicznym, zmienia się wraz ze zmianami w śm. Zmiany te są warunkowane przez zmiany paradygmatów.
W czasie zimnej wojny było to tak: dwa przeciwstawne bloki, strategia odstraszania, negatywny pokój. Nie liczyło się więc bezpieczeństwo i współpraca międzynarodowa, tylko narodowe przetrwanie. Dużą rolę pełnił czynnik wojskowy, dla tego przetrwania narodowego.
Integralność terytorialna państwa i sama instytucja państwa były przedmiotem ochrony, podmiotem było państwo. Istniało negatywne rozumienie bezpieczeństwa - poczucie zagrożenia lub jego braku dla podstawowych wartości.
Po zimnej wojnie możemy wyróżnić sześć zakresów w rozumieniu bezpieczeństwa:
1). Przedmiotowy, a w nim pięć wymiarów bezpieczeństwa(rozszerza się więc przedmiotowy zakres, bezpieczeństwo zależy od wielu czynników):
1. polityczny(współpraca polityczna na rzecz zapewniania bezpieczeństwa międzynarodowego, mechanizmy pokojowego rozstrzygania sporów oraz instytucjonalizacja współpracy, np. OBWE)
2. gospodarczy(przez głębokie współzależności, impulsy zewnętrzne wywołują skutki wewnątrz państw. Wielkość produkcji, handel, rozwój technologiczny - stają się środkiem zapewniającym bezpieczeństwo. Z drugiej strony czynniki gospodarcze są źródłem napięć, sektorowych, ale negatywnych z punktu widzenia bezpieczeństwa międzynarodowego. A za to może się rozwijać współpraca gospodarcza na rzecz ładu międzynarodowego)
3. społeczny(po rozpadzie bloków, mamy problemy zachowania tożsamości i odrębności kulturowej, nacjonalizmy, napięcia na tle etnicznym. To wszystko przez chęć realizacji prawa do samostanowienia, dezintegrację państw wielonarodowych, np. Bałkany. Społeczny wymiar bezpieczeństwa - societal security - to zdolność zachowania wzorców kultury, języka, wierzeń, a więc to co świadczy o tożsamości narodowej. A więc społeczny wymiar bezpieczeństwa to spokojna możliwość ich realizacji, kultywowania i rozwoju)
4. wojskowy(dominował w okresie zimnej wojny, teraz nie. Mamy redukcję broni chemicznej i biologicznej, ale za to proliferację zbrojeń konwencjonalnych, w tym łatwy dostęp do broni jądrowej. Wzrastają zdolności produkowania broni. Jednocześnie jednak mamy wojskową współpracę państw)
5. ekologiczny(negatywne zmiany środowiska grożą obniżeniem efektywności procesów gospodarczych, niestabilnościami wew. i zew., niosą zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi)
2). Podmiotowy
3). Przestrzenny(od bezpieczeństwa narodowego do międzynarodowego, co związane jest z narastaniem współzależności. Poza stricte przetrwaniem, ważne staje się zapewnienie ładu międzynarodowego. Pojawia się też
(…)
…(czyli co robimy, by zapewnić to bezpieczeństwo? W jaki sposób je zapewniamy? Mogą to być sojusze wojskowe, zdolne do odparcia ewentualnego ataku, wraz ze strategią odstraszania. Obecnie wzrasta jednak rola czynników zapobiegawczych, w tym dyplomacja prewencyjna. Działania doraźne, wczesne ostrzeganie, rozmieszczenie prewencyjne by zapobiegać eskalacji konfliktów a z drugiej strony rozwój środków budowy zaufania…
… zaś odejście od państwowocentrycznego rozumienia bezpieczeństwa, powstaje globalne społeczeństwo obywatelskie.
b) przezwyciężanie hegemonicznego paradygmatu sterowania ładem międzynarodowym. P. Kennedy ocenił, że od 1500 r. było pięć cykli dominacji w społeczności międzynarodowej(portugalski, holenderski, dwa brytyjskie i amerykański). Obecnie wyłonienie się nowego hegemona jest mało prawdopodobne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)