Bertrand Russell Na podstawie: Bertrand Russell: Problemy filozofii, tłum. W. Sady, PWN, 1995
1. Zjawisko a rzeczywistość
należy dokonać rozróżnienia między zjawizkiema rzeczywistością, pomiędzy tym, czym rzecz wydaje się być - jej sposób zjawiania się zależy bowiem od osoby postrzegającej i jej umiejscownienia względem postrzeganej rzeczy - a tym, czym jest rzeczywiście. Wg Russella nie istneije kolor, który jawi się jako właściwy kolor przedmiotu; zależy on od światła, siły wzroku postrzegającego i jego położenia. Kolor nie jest przykładowo czymś tkwiącym w stole - zależy od widza, stołu, światła. Z tego wynika, że należy odrzucić pogląd, że stół sam w sobie ma taki czy inny kolor. Rzeczywisty kolor nie jest tożsamy z tym, czego bezpośrednio doświadczamy za pomoca zmysłów. Rzeczy, które postrzegamy za pomoca zmysłów sa jedynie oznakami rzeczywistego stołu. Jeśłi takowy w ogóle istnieje, to nei znamy go bezpośrednio. Musi on być zatem wnioskiem z tego, co znamy bezpośrednio. Russell nazywa danymi zmysłowymi te rzeczy, które bezpośrednio poznajemy we wrażeniach: barwy, dźwięki, zapachy itp. Wrażeniem nazywa doświadczenie polegające na bezpośrednim uświadomieniu sobie tych rzeczy. Jeżeli stół nie jest tożsamy z danymi zmysłowymi, to należy roważyć relację danych zmysłowych do przedmiotów fizycznych. Zbiór wszystkich przedmiotów fizycznych to materia.
2. Istnienie materii
Jeżeli nie możemy być pewni niezależnego istnienia przedmiotów, to nie możemy być pewni istnienia ciałinnych ludzi, a tymbardziej ich umysłów. Dane zmysłowe, które nam się jawią, są prywatne. Jeśli mają istnieć publiczne, neutralne przedmioty, które w jakimś sensie może poznać wielu ludzi, to wszyscy oni musza widzieć przedmioty mniej lub bardziej podobne, zaś zmiany tego, co widzą, następują zgodnie z prawami perspektywy i odbicia światła. W pewnymsensie trzeba przyznać, że nigdy nie zdołamy dowieść istnienia innych rzeczy niż my sami i nasze doznania. Posiadamy instynktowne przekonanie o istnieniu przedmiotów odpowiadających naszym danym zmysłowym. Nie istnieją inne racje za odrzuceniem pojedynczego przekoannia instynktownego niż ta, że koliduje ono z innymi. Należy systematyzować instynktowne przekonania i ich konsekwencje, odrzucając te najbardziej wątpliwe.
3. Natura materii
Nasze dane zmysłowe wytwarzane są w naszych przestrzeniach prywatnych. Jeśli, jak to zakłąda nauka i zdrowy rozsądek, istneije jedna wszysto obejmująca przestrzeń fizyczna, w której znajdują się fizyczne przedmioty, to względne położenia tych przedmiotów w tej przestrzeni musza bardziej lub mniej odpowiadać położeniu danych zmysłowych w naszych przestrzeniach prywatnych. należy także odróżnić czas prywatny i czas publiczny. Wg Russella, ze względu na falową naturę światła i prawa fizyczne decydujące o jego sposobach rozchodzenia się, nic nie uzasadnia przypuszczenia, że przedmioty fizyczne mają barwy.
(…)
…" tym, że jest bezczasowy.
10. nasza wiedza o powszechnikach
Powszechniki można podzielić na te znane bezpośrednio, znane przez opis i nie znane na żaden z tych sposobów.
Cała wiedza a priori dotyczy wyłącznie relacji między powszechnikami.
Powszechnikami w rozumieniu Russella są nie tylko rzeczowniki i przymiotniki, lecz także czasowniki, przysłówki i in.
11. Wiedza intuicyjna
Prawdy oczywiste: zasady ogólne, prawdy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)