Badanie w działaniu - pomiar

Pomiar to przypisywanie badanym obiektom wartości zmiennych ( nazw lub liczb) odzwierciedlających rzeczywiste ( empiryczne) stosunki między tymi obiektami. Wyróżniamy cztery poziomy ( skale) pomiarowe : nominalny, porządkowy, interwałowy ( przedziałowy) oraz ilorazowy ( stosunkowy). Pomiar na poziomie nominalnym pozwala przypisać obiekty do kategorii, do której należą. Cechą tego pomiaru jest równoważność ( zjawiska znajdujące się w danej kategorii są sobie równe). Pomiar na poziomie porządkowym pozwala na uporządkowanie badanych obiektów według wielkości badanej zmiennej ( cechy). Cechą tego pomiaru oprócz równoważności jest występowanie relacji porządku ( A większy niż B, B większy niż C- uporządkowanie zupełne lub A większy równy B itd.- uporządkowanie niezupełne). Pomiar na poziomie interwałowym ( przedziałowym) pozwala na szacowanie różnicy pomiędzy wielkościami badanych zmiennych. Cechą tego pomiaru oprócz równoważności, występowania relacji porządku jest istnienie interwałów ( jednostek o stałych, równych długościach). Pomiar na poziomie ilorazowym ( stosunkowym) pozwala na szacowanie stosunków pomiędzy wielkościami badanych zmiennych. Cechą tego pomiaru oprócz równoważności, występowania relacji porządku, istnienia interwałów jest istnienie absolutnego zera ( naturalnego początku skali). Co możemy zmierzyć na poziomie nominalnym? Możemy klasyfikować obiekty pod względem różnych kryteriów, np. podzielić uczniów na dziewczęta i chłopców, szkoły na duże i małe itd. Można nawet oznaczać wyróżnione kategorie za pomocą liczb, lecz nie można na nich wykonywać operacji matematycznych. Liczby przypisane obiektom mają takie samo znaczenie jak nazwy. Na poziomie nominalnym dokonujemy pomiaru zmiennych jakościowych. Pomiar porządkowy dostarcza nam z kolei kryterium do określania relacji między obiektami. Można uporządkować uczniów ze względu na wyniki z klasówki, natężenie zachowań agresywnych itd. Takie uporządkowanie obiektów może się odbywać za pomocą rangowania. Zmienne mierzone na skali porządkowej najczęściej pojawiają się w kwestionariuszach ankiety. Ich wskaźniki znajdują się w zakreślonych odpowiedziach na pytania. Możemy rangować uczniów ze względu na wyniki sprawdzianu, lecz nie możemy orzekać, o ile jeden uczeń był lepszy od innego. Krok dalej możemy wykonywać na skali interwałowej , ponieważ jest ona zbudowana z jednostek o równej długości, do których można porównywać wyniki poszczególnych badanych. Jeśli dokonamy przekształcenia wyników surowych testu na skalę stenową to przejdziemy właśnie na interwałowy poziom pomiaru, bo steny są interwałami. Zagadnienie podniesienia pomiaru z poziomu porządkowego do przedziałowego jest związane z normalizacją narzędzia badawczego. Problem polega na tym, że ważona suma wyników w obrębie jakiejś skali nie jest podstawą do szacowania różnic między wielkościami badanych obiektów. Ale jest nią suma punktów uzyskanych przez badanego w teście, podzielona przez liczbę pozycji. Po wykonaniu takiego zabiegu wyrażamy wynik w postaci średniej arytmetycznej, co stanowi już podstawę do uznania pomiaru za wykonany na skali interwałowej. Można bowiem wtedy obliczać odchylenia standardowe od średniej i tym samym wyznaczać równe przedziały wyników. Ostatnim,

(…)

… na skali porządkowej najczęściej pojawiają się w kwestionariuszach ankiety. Ich wskaźniki znajdują się w zakreślonych odpowiedziach na pytania. Możemy rangować uczniów ze względu na wyniki sprawdzianu, lecz nie możemy orzekać, o ile jeden uczeń był lepszy od innego. Krok dalej możemy wykonywać na skali interwałowej, ponieważ jest ona zbudowana z jednostek o równej długości, do których można porównywać…
… do szacowania różnic między wielkościami badanych obiektów. Ale jest nią suma punktów uzyskanych przez badanego w teście, podzielona przez liczbę pozycji. Po wykonaniu takiego zabiegu wyrażamy wynik w postaci średniej arytmetycznej, co stanowi już podstawę do uznania pomiaru za wykonany na skali interwałowej. Można bowiem wtedy obliczać odchylenia standardowe od średniej i tym samym wyznaczać równe przedziały…
…. Takie cechy skal pomiarowych jak: relacja równoważności, relacja porządku, stały interwał oraz absolutne zero zakreślają granice możliwych do wykonania metod statystycznej analizy danych. Im niższy poziom pomiaru tym możliwości analizy mniejsze. Na ustaleniu poziomu pomiaru kończy się proces operacjonalizacji zmiennej.
Czynności związane z konceptualizacją oraz operacjonalizacją zmiennej:
punkt startu…
... zobacz całą notatkę