Fragment notatki:
2012-05-14
Wykład 3
Tradycyjne argumenty na rzecz protekcjonizmu
Wykład 3
Argumenty tradycyjne i
współczesne na rzecz
protekcjonizmu
Cechą wyróżniającą jest ich oparcie na klasycznych teoriach
handlu międzynarodowego.
Można je podzielić na argumenty niesłuszne oraz argumenty
słuszne w określonych okolicznościach.
Wykład 3
Wykład 3
Argumenty niesłuszne:
Tradycyjne
argumenty
słuszne
w określonych
warunkach
niesłuszne
Wykład 3
• wprowadzenie środków protekcjonistycznych
pozwala poprawić bilans handlowy
• cło naukowe
• wprowadzenie środków protekcjonistycznych
pozwala zwiększyć zatrudnienie i produkcję w
wyniku efektu mnożnikowego spowodowanego
zmniejszeniem importu i przesunięciem części
popytu na dobra krajowe
• wprowadzenie środków protekcjonistycznych
pozwala ochronić pracę krajową przed tanią pracą
zagraniczną
Wykład 3
Argumenty słuszne w określonych warunkach
Wprowadzenie posunięć protekcjonistycznych
umożliwia:
• poprawę relacji wymiennych danego kraju
• ochronę przemysłu raczkującego (infant industry)
• zapewnienie wpływów państwu
1
2012-05-14
Wykład 3
• korektę ułomności rynku
(np. do czynników zakłócających mechanizm rynkowy
można zaliczyć istnienie tzw. korzyści zewnętrznych i
kosztów zewnętrznych)
korzyści/koszty zewnętrzne powstają wówczas, gdy
produkcji lub konsumpcji towarzyszą korzyści/straty
odczuwane przez osoby lub przedsiębiorstwa nie
zaangażowane bezpośrednio w proces produkcji lub
konsumpcji
Wykład 3
Wprowadzenie środków protekcji tłumaczy się
także koniecznością podjęcia kroków
odwetowych lub wyrównujących warunki
konkurencji.
Do tego typu argumentów należy przede
wszystkim postulat wprowadzenia ceł
antydumpingowych oraz postulat
konieczności wyrównania subsydiów
stosowanych za granicą.
Wykład 3
Wykład 3
W świetle licznych badań empirycznych, wyższy niż przeciętny
poziom protekcjonizmu w krajach rozwiniętych występował w
sektorach, które/w których:
Argumentem za wprowadzeniem polityki
protekcjonistycznej mogą być także względy:
- społeczne,
- kulturowe
- bezpieczeństwa kraju.
• są pracointensywne, zatrudniają niskokwalifikowaną i niskopłatną
siłę roboczą,
• wytwarzają raczej finalne dobra konsumpcyjne, niż półfabrykaty czy
komponenty do produkcji,
• poziom handlu wewnątrzgałęziowego jest niski,
• produkcja danych dóbr jest skoncentrowana regionalnie,
• konsumenci dóbr nie są silnie geograficznie skoncentrowani
(aglomeracje),
• występuje wysoka penetracja importu (stosunek importu do
krajowej produkcji (lub konsumpcji) danego dobra), lub wzrastała
szybko.
Wykład 3
Wykład 3
Współczesne argumenty na rzecz
protekcjonizmu
Cechą wyróżniającą jest ich oparcie na
współczesnych teoriach handlu
międzynarodowego.
Współczesne
argumenty
strategiczna
polityka
handlowa
polityka
przemysłowa
2
2012-05-14
Wykład 3
Strategiczna polityka handlowa jest koncepcją
wyjaśniającą, w jakich warunkach dany kraj
może, kosztem partnera, uzyskać korzyści
przez wprowadzenie subsydiów.
Wykład 3
Koncepcja strategicznej polityki handlowej – model P.
Krugmana z 1984 r.
Hipoteza: ochrona krajowego rynku, w pewnych warunkach,
może być czynnikiem sprzyjającym wzrostowi eksportu
krajowego monopolisty.
Inspiracją dla tego modelu było przekonanie amerykańskich
biznesmenów, że producenci japońscy, korzystając z protekcji
rynku krajowego, mogą łatwej konkurować z nimi na rynkach
międzynarodowych.
Wykład 3
Wykład 3
Model oparty jest na trzech ważnych założeniach:
1. Występuje konkurencja oligopolistyczna, a rynki są rozdzielone. Dla
uproszczenia przyjęto, że występują dwie firmy, pochodzące z
dwóch państw (kraju i zagranicy), które wytwarzają towary, będące
bliskimi substytutami i konkurują na wielu rynkach.
Uproszczenie: firmy konkurują wielkością dostaw.
2. Występują korzyści skali produkcji. W modelu podstawowym mają
one charakter statyczny, tzn. wzrost wielkości produkcji prowadzi
do obniżki kosztu krańcowego produkcji. Natomiast w wersji
dynamicznej, korzyści skali produkcji wynikają ze zwiększenia
wydatków na badania i rozwój lub z akumulacji doświadczenia
(procesu uczenia się), nabytego w czasie wytwarzania danego
dobra.
Wykład 3
3. Rząd wprowadza środki, które całkowicie eliminują z
rynku krajowego firmę zagraniczną. Mogą to być np.
prohibicyjne cła lub „odpowiednie” zakupy rządowe.
Czy stosowanie określonych narzędzi polityki
handlowej może zmienić istniejącą równowagę na
korzyść krajowego producenta???
Wykład 3
Model P. Krugmana – konkurencja między
Boeingiem a Airbusem
3
2012-05-14
Wykład 3
Korzyści wynikające z zastosowania subsydiów w modelu
Krugmana:
1. Airbus może uzyskać korzyści skali produkcji, w tym przede
wszystkim korzyści związane z praktyczna nauką. Mogą one
całkowicie zniwelować straty społeczne wynikłe z
przeznaczenia części wpływów z podatków na subsydiowanie
produkcji.
2. Pomoc finansowa państwa może pozwolić producentowi
samolotów na osiągnięcie dodatkowych korzyści
wynikających z pozytywnego oddziaływania niektórych
rodzajów produkcji na całość gospodarki.
Wykład 3
Model Dixita (1988) - analiza konkurencji amerykańskojapońskiej w latach 1979-1983
• Założenie: optymalna strategiczna polityka handlowa wymaga
stosowania równocześnie odpowiednich subwencji
produkcyjnych i ceł importowych.
• Wniosek: optymalne subwencje silniej oddziałują na poziom
dobrobytu (+51 mln USD), niż optymalne cła (+17 mln USD).
Te drugie z kolei silniej oddziałują na dochody fiskalne
państwa i wielkość produkcji. W obu przypadkach występują
znaczne zmiany wielkości produkcji, pod wpływem
strategicznej polityki handlowej, przy stosunkowo niewielkich
zmianach poziomu dobrobytu.
Wykład 3
Model Venablesa (1994) - parametry modelu były
kalibrowane w oparcie o dane przemysłowe z sześciu dużych
krajów europejskich, a skutki analizowane dla gospodarki
brytyjskiej. Przedmiotem analizy były cła importowe i podatki
eksportowe.
Wnioski:
Polityka handlowa może wywoływać duże zmiany w wielkości
produkcji, ale skutki dobrobytowe są relatywnie niewielkie
Skuteczność polityki handlowej wzrasta wraz ze wzrostem
poziomu koncentracji (oligopolizacji) danej gałęzi przemysłu.
Wykład 3
Krytycy:
1.
twierdzą, że istnieje niewielkie prawdopodobieństwo
trafnego wytypowania przez państwo przemysłów
strategicznych
2.
wskazują na realne niebezpieczeństwo wyhodowania
nowych grup interesów domagających się stałej protekcji
3.
wskazują na groźbę sprowokowania środków odwetowych,
gdyż strategiczna polityka handlowa jest klasycznym
przykładem działań zubażających sąsiada.
Wykład 3
Model Smitha (1994) - analiza skutków stosowania
dobrowolnych ograniczeń eksportowych (VER) na
rynku europejskim w latach osiemdziesiątych
• Wniosek: w większości przypadków stosowanie
strategicznej polityki handlowej zwiększa zyski
krajowych producentów, ale obniża równocześnie
wielkość dobrobytu w krajach europejskich.
Wykład 3
Polityka przemysłowa jest polityką państwa zmierzającą do
rozwoju gałęzi i branż przemysłu uznawanych za nowoczesne.
Dążąc do osiągnięcia tego celu, państwo stosuje różne środki:
subsydia, ulgi podatkowe, subsydiowanie prac badawczych i
rozwojowych, tanie kredyty, gwarancje kredytowe oraz
odstępstwa od stosowania niektórych przepisów
antymonopolowych.
4
2012-05-14
Wykład 3
Wykład 3
U podstaw prowadzenia polityki przemysłowej leżą
dwie koncepcje teoretyczne:
1. strategiczna polityka handlowa - wyjaśnia
zasadność stosowania w niektórych sytuacjach
subsydiów
2. koncepcja dynamicznych przewag
komparatywnych - stara się stworzyć teoretyczne
podstawy ingerencji państwa w kształtowanie
struktury produkcji.
Nadrzędne cele polityki przemysłowej:
a) cel komercyjny,
b) cel w postaci internalizacji efektów zewnętrznych;
c) cel bezpieczeństwa zaopatrzeniowego;
d) cel socjalny.
Cele te są jednocześnie kryterium selekcji dziedzin
produkcji.
Wykład 3
Ad. a). Z punktu widzenia celu komercyjnego rząd dokonuje
wyboru priorytetowych dziedzin produkcji kierując się ich
możliwościami rozwojowymi, zwłaszcza na rynkach
zagranicznych. Wybiera się więc dziedziny o stosunkowo
największym potencjale konkurencyjnym, a konsekwencją ma
być promowanie rozwoju danej dziedziny.
Ad. b). Jeżeli rząd ma na celu internalizację efektów
zewnętrznych, to jako priorytetowe dziedziny określa te, które
generują korzyści zewnętrzne, ogranicza zaś rozwój dziedzin, z
którymi wiążą się koszty zewnętrzne dla podmiotów
gospodarczych.
Wykład 3
Ad. c). W przypadku przyjęcia za cel bezpieczeństwa
zaopatrzeniowego rząd określa jako priorytetowe dziedziny
podstawowe dla krajowego bilansu zaopatrzeniowego. Są to
tzw. dziedziny strategiczne. Zazwyczaj za takie uznaje się (obok
produkcji zbrojeniowej) produkcję żywności oraz sektor
surowcowo-energetyczny.
Ad. d.) Cel socjalny oznacza, że rząd wspomaga istnienie dziedzin
produkcji głównie po to, aby utrzymać w nich miejsca pracy.
Wykład 3
Wykład 3
Wnioski ze stosowania polityki przemysłowej:
Prekursor polityki przemysłowej:
1.
Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, że polityka przemysłowa
jest czynnikiem pozwalającym osiągnąć wyższą dynamikę rozwoju
gałęzi uznawanych za nowoczesne.
2.
Państwo nie dysponuje wystarczającą wiedzą, aby wybrać gałęzie
przemysłu czy przedsiębiorstwa, które miałyby otrzymać
wsparcie.
3.
Dążenie do nasycenie przemysłu nowoczesnymi gałęziami jest w
pewnym stopniu działaniem zmierzającym do przechwycenia
kosztem partnerów korzyści zewnętrznych związanych z
uruchomieniem niektórych rodzajów produkcji zapewnienie im
dużego zbytu.
Japonia
Jest zatem posunięciem przyczyniającym się do zmniejszenia
globalnych korzyści z udziału w międzynarodowym podziale
pracy.
5
2012-05-14
Wykład 3
Wykład 3
Instrumenty polityki handlowej:
1.
2.
Polityka przemysłowa w Polsce
Narzędzia
Taryfowe
Pozataryfowe
a. bezpośrednie – są ukierunkowane na realizację
celów polityki handlowej, wpływają wprost na wielkość
obrotów
b. pośrednie – nie są stosowane do regulowania
wielkości handlu lecz do realizacji potrzeb
wewnętrznych a ich wpływ na handel jest skutkiem
ubocznym a nie najważniejszym
Znaczenie po Rundzie
Urugwajskiej
Narzędzia taryfowe
cło
plafon taryfowy
kontyngent taryfowy
maleje
maleje
maleje
Narzędzia pozataryfowe bezpośrednie
ilościowe:
ograniczenia ilościowe (kwoty)
dobrowolne ograniczenia eksportu (VER)
fiskalne:
subwencje eksportowe
dopłaty do kredytów eksportowych
podatek graniczny
administracyjne:
licencje importowe i eksportowe
obowiązkowe procedury celne
minimalne wymogi eksportowe
„przepisy domieszkowe"
procedury antydumpingowe
maleje
eliminacja
maleje
bez zmian
dopuszczalny
Narzędzia pozataryfowe pośrednie
fiskalne:
subwencje regionalne
subwencje produkcyjne
rośnie
maleje
administracyjne:
normy techniczne
normy sanitarne
normy ekologiczne
wymogi dotyczące opakowań i etykiet
reguły pochodzenia towarów
ograniczenia dewizowe
rośnie
rośnie
rośnie
bez zmian
rośnie
bez zmian
maleje
maleje
maleje
bez zmian
rośnie
Wykład 3
Dziękuję za uwagę
6
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)