ANALOGIA W PRAWIE KARNYM Zgodnie z zasadą nullum crimen sine lege certae wymierzona może zostać tylko taka kara, która jest przewidziana w ustawie. Wynika z tego zakaz analogii. ANALOGIA W PRAWIE KARNYM- dany czyn uznaje się za podobny do zakazanego. W doktrynie wyróżnia się:
a) ANALOGIĘ LEGIS- jeśli do karania doprowadzimy analogicznie, oznacza to, że karzemy za czyn podobny do opisanego. Do analogii legis odwołują się sądy, gdy nie mają poczucia karygodności określonego zachowania w sensie opisu owego zachowania w części szczególnej kodeksu karnego jako zachowania przestępczego.
W praktyce spotykamy się współcześnie z rozumowaniem sądów opartym w istocie na analogii legis wyjątkowo, przy czym faktycznie ustawa karna w art. 1 zakazuje karania per analogiam. Fakt ten sprawia, że w tych wypadkach, w których w istocie mamy do czynienia z karaniem per analogiam sądy ukrywają ten fakt stosując WYKŁADNIĘ ROZSZERZAJĄCĄ. Wypadki takie mają miejsce bardzo sporadycznie, a ich rozkodowanie wymaga analizy znamion przepisów i odniesienie przepisu, który sąd zastosował do sprawy i stanu faktycznego.
Przykład: W kk z 1969 art. 270 §2 zawierał przepis statuujący odpowiedzialność karną każdego, kto publicznie pochwala faszyzm lub jakąkolwiek jego odmianę. Dziś- art. 256: "Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa, wtedy- "kto publicznie pochwala faszyzm ". Czy umieszczenie w miejscu publicznym swastyki czy pozdrowienie hitlerowskie jest równoznaczne z publicznym pochwalaniem faszyzmu? Poprzednio tak, dziś sprawa wydaje się być bardziej złożona. Powstało pytanie- co uczynić w sytuacji gdy oddający pozdrowienie nazistowskie argumentuje, iż nie ma pojęcia, na czym polega faszystowski ustrój państwa, oddaje tylko cześć pamięci Hitlera. Na zasadzie nullum crimen sine lege certae karane jest propagowanie nie faszyzmu jako ideologii, ale faszystowskiego ustroju państwa- sprawca musi więc wiedzieć, na czym ten ustrój polega. A jak nie wie, to co wtedy? Albo pochwala ideę ale sprzeciwia się by wpływała na ustrój państwowy- powinna pozostać tylko w sferze ideologii? Czy można ukarać sprawcę, który publicznie pochwala faszyzm, ale nie faszystowski ustrój państwa?
W opisanym stanie faktycznym SN mając przed sobą pytanie prawne- czy jest pochwalaniem faszystowskiego ustroju państwa zorganizowanie zjazdu neonazistów, którzy czcili pamięć o Hitlerze, ale jako postaci historycznej, nie wypowiadając się o nim, udzielił odpowiedzi twierdzącej ( SN- IK z 22.03.2002 ). SN kierował się poczuciem karygodności zachowania i wyobraźnią- jeśli oddawanie nazistowskiego pozdrowienia jest niekaralne, to można wyobrazić sobie do czego by doszło. Z przyczyn w pełni zrozumiałych i ze względu na społeczną akceptację zastosował więc WYKŁADNIĘ ROZSZERZAJĄCĄ, choć oczywiście nie odwołał się do analogii legis. Napisał tylko, że propagowanie faszystowskiego ustroju państwa obejmuje wszelkie zachowania mogące być odebrane jako faszystowskie. Jak odniósłby się do publicznego śpiewania hymnu nazistów "Horst Wassel Lied"? Zginął on w walce z policją, gdy ruch Hitlera był jeszcze traktowany jako przestępczy- przecież hymn powstał przed powstaniem III Rzeszy, więc nie może pochwalać faszyzmu.
(…)
… się, ale usłyszał zdanie wymówione przez spacerowicza skierowane do swego czworonożnego przyjaciela: "Chodź piesku, dajmy dokończyć aktu, sąsiad doszedł do niego niewłaściwą drogą". Powstało pytanie, czy sprawca odpowiada za pomoc. Jego postawa była zbliżona do dostarczenia środków- sprawca nie musiał liczyć się z żadną przeszkodą. Jest to akt psychicznego pomocnictwa kradzieży z włamaniem- to każde zachowanie, które umacnia zamiar powzięty przez sprawcę sensu stricto.
b) ANALOGIĘ IURIS- co do jej niedopuszczalności nie ma wątpliwości. Oznacza karanie za czyn nie zabroniony przez ustawę, lecz uznany za godny ukarania przez sędziego, odwołującego się do "ducha ustawy" lub ideologii, systemu prawa, w którym brakuje przepisu, wyraźnie zakazującego określonego zachowania się pod groźbą kary. W prawie karnym Rosji Radzieckiej analogia iuris usprawiedliwiona była świadomością rewolucyjną sędziego. Po rewolucji październikowej w okresie terroru brak było podstaw prawnych do karania tych, których traktowana jako kontrrewolucjonistów, bo obowiązywało prawo Rosji carskiej. Wprowadzono więc zasadę, że sędzia może również karać za to, co zabronione nie jest, jeśli za ukaraniem sprawcy przemawia świadomość rewolucyjna…
…- co wyklucza karanie per analogiam.
W roku 1995 prof. Kulesza napisał opinię prawną na temat następującego stanu faktycznego:
Młody neonazista Althans stojąc przed kamerą obozu zagłady Auschwitz- Birkenau powiedział do kamery: "To, co tutaj widzicie, do Disneyland dla Europy Środkowo- Wschodniej. Birkenau zostało zbudowane po II wojnie światowej aby wesprzeć antyniemiecką propagandę. Nigdy nie było to komór…
….
Przykład: Np. art. 301 §3 ( pozorne bankructwo )- ktoś całą kwotę swego majątku postawił na czerwone pole w trakcie gry w ruletkę i przegrał. Był dłużnikiem kilku wierzycieli- w sposób lekkomyślny roztrwonił majątek. Co prawda w art. 301 §3 nie ma sformułowania o grze losowej, ale branie udziału w takiej grze jest z pewnością postacią lekkomyślnego trwonienia majątku.
c) CONTRA LEGEM- wykładnia sprzeczna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)