Prof. Danuta Walczak – Duraj
Socjologia
Wykład I – Zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań
ZBIEGOWISKO
Przelotne skupienie kilku lub kilkudziesięciu osób zainteresowanych jednym zdarzeniem. Podstawą
skupienia jest silna i nagła podnieta – ciekawość -nakaz uczestnictwa w sprawach ważnych dla całej
zbiorowości. W zbiegowisku występują tylko niektóre elementy więzi: styczność przestrzenna,
styczność
społeczna, wymiana spostrzeżeń i informacji, podobne reakcje emocjonalne, zainteresowanie tym
samym
zjawiskiem, skłonność do podobnego działania. Zdolność zbiorowego działania świadczy o ważnej roli
zbiegowiska, gdyż może ono doprowadzić do zagrożenia porządku.
TŁUM
Zgromadzenie większej ilości osób na przestrzeni dopuszczającej bezpośredni kontakt,
zainteresowanych
tą samą sprawą, reagujących spontanicznie na te same podniety w podobny sposób. Więź łącząca
ludzi w
tłumie składa się przede wszystkim z elementów popędowych i emocjonalnych. Występuje tu
styczność
przestrzenna, łączność psychiczna prowadząca do identyfikacji. Brak natomiast norm organizacyjnych
i
moralnych, organizacji formalnej, ani racjonalnych form kontroli społecznej. Tłum powstaje pod
wpływem silnych bodźców emocjonalnych, które nie są hamowane żadnymi normami co w
konsekwencji
powoduje, że tłum zdolny jest do zachowań nieprzewidywalnych.
Rodzaje tłumów:
tłum agresywny - atakujący jednostkę, grupy lub instytucje:
linczujący - w celu pomszczenia jakiegoś haniebnego faktu, poprzez dołączanie do nawołujących
do zemsty coraz liczniejszych uczestników, zazwyczaj popełnia czyny równie lub bardziej okrutne
niż rzeczywisty lub domniemany sprawca;
terroryzujący - dokonuje ataków skierowanych przeciw mniejszościom lub grupom podejrzanym o
czyny oburzające, może powstawać w toku manifestacji;
walczący - powstaje w czasie zaburzeń, strajków, manifestacji, kiedy zbiegowisko lub
manifestacja zaczyna się bronić spontanicznie w sposób niezorganizowany;
tłum uciekający: panika ogarniająca zbiegowisko, publiczność zebraną, wojsko lub inną
wyspecjalizowaną instytucję;
tłum nabywający: (rabujący) - w okresach kryzysu gospodarczego, głodu, niedostatku z powodu
katastrof, gdy zbiegowiska zaczynają atakować sklepy, banki, rabując i plądrując;
tłum demonstrujący: daje wyraz uczuciom wdzięczności, uznania czy pochwały lub potępienia,
pogardy,
protestu. Są zorganizowane i mogą łatwo przekształcać się w każdy inny rodzaj tłumu.
Cechy charakteryzujące tłum:
- zjawisko dezindywidualizacji tzn. częściowy zanik osobowości indywidualnej jednostki, stopienie się
indywidualności uczestników w jedną zbiorową psychikę – duszę zbiorową;
- poczucie identyfikacji i solidarności jednostek ze zbiorowością i silna więź emocjonalna dająca
uczestnikom głęboką satysfakcję;
- zjawisko wzmożonego naśladownictwa, kierowanego impulsami emocjonalnymi a nie refleksją
intelektualną;
- poczucie ważności działań, mocy i zdolności do wielkich czynów;
Prof. Danuta Walczak – Duraj
Socjologia
Wykład I – Zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań
- osłabienie norm etycznych i prawnych, zanik poczucia odpowiedzialności;
- brak organizacji i instytucjonalizacji;
- zjawisko „zarażenia emocjonalnego” polegającego na wytworzeniu identycznych lub podobnych
stanów napięcia emocjonalnego.
PUBLICZNOŚĆ
Publiczność zebrana - audytorium.
Jest to publiczność intencjonalna występująca w dwóch postaciach:
- jako publiczność rekreacyjna, szukająca rozrywki;
- jako publiczność szukaj
(…)
… łączność psychiczna, wzajemne oddziaływanie i
emocjonalna gotowość do wspólnego działania, która może przekształcić publiczność w tłum.
Publiczność niezebrana.
Jest to wielka ilość ludzi, których identyczne podniety nastawiają w jednym kierunku myślenia i
zainteresowań. Może stać się bazą tworzenia kultu gwiazd medialnych lub też powstawania ruchów
politycznych.
ZBIOROWOŚCI TERYTORIALNE. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA. ANALIZA PAŃSTWA.
ZBIOROWOŚCI TERYTORALNE
Są to zbiorowości, których członkowie są połączeni więzią wynikającą z faktu zamieszkania na
terytorium uważanym za wspólne. Ich organizacja społeczna dopasowuje się do warunków
przyrodniczych środowiska, co wywołuje szereg procesów nie występujących w innych typach
zbiorowości, zwanych procesami ekologicznymi. W zbiorowościach terytorialnych występuje także
specyficzny charakter stosunków społecznych wynikający ze związku z terytorium.
Związek z terytorium może być rozpatrywany w znaczeniu:
- obiektywnym - życie społeczne uzależnione jest od właściwości terenu;
- subiektywnym - poczucie emocjonalnego przywiązania do miejsca
zamieszkania oraz bezpieczeństwa dzięki życiu wśród swoich.
Wszystkie znane zbiorowości terytorialne można ułożyć w pewien ciąg uszeregowany według
kolejności
powstawania:
osady myśliwskie - osady rolnicze - wsie rolnicze - miasteczka rolniczo - handlowe - miasta megapolis
(wielkie współczesne miasta).
SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA A ZBIOROWOŚĆ TERYTORIALNA – PODSTAWOWE RÓŻNICE
Definiując społeczność lokalną należy wyodrębnić trzy stałe elementy:
- wspólne terytorium;
- interakcje społeczne;
- więź psychiczną, poczucie wspólnoty.
Niekiedy…
… danego obszaru i posiadających jakiś
wspólny interes lub poczucie grupowej i przestrzennej tożsamości jako elementy wspólnych więzi.
Społeczność lokalna jest modelem wspólnoty (Gemeinschaft). Częściami składowymi społeczności
lokalnej są głównie grupy pierwotne.Relacje między członkami maja zazwyczaj charakter stosunków
osobowych.
Wraz z rozwojem nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego słabły…
… Zachodniej były monarchie absolutne - centralizacja
państwa, biurokracji oraz armii.
W XVIII wiecznej myśli politycznej pojawiła się idea ludu jako suwerena, (Jan Jakub Rousseau)
posiadającego władzę ustanawiania praw.
Prowadziło to do wyodrębnienia się przestrzennie określonych, odrębnych wspólnot historyczno –
kulturowych, które zyskiwały wymiar polityczny i w ten sposób w Europie pojawiły się państwa…
… systemem kulturowym oraz poczuciem tożsamości i
odrębności wobec innych zbiorowości i grup etnicznych.
Cechy charakterystyczne narodu:
- stanowi najszersze ramy dla innych zbiorowości, w których element wspólnych norm i wartości
odgrywa istotną rolę;
- bardzo trwała postać zbiorowości, zdolna trwać nawet kilka tysięcy lat;
- wytwarza trwałe dziedzictwo kulturowe;
Prof. Danuta Walczak – Duraj
Socjologia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)