To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Idea demokracji w starożytności i współcześnie. Demokracja (gr.demos - lud, kratos - władza, siła) - władza ludu, forma ustroju państwa, w której jego obywatele (naród, lud) sprawują władzę bezpośrednio lub za pośrednictwem wybranych przedstawicieli.
Dem okracja w staro żytności - kształtowała się od końca VI w. w niektórych polis (miastach państwach) starożytnej Grecji, spośród których najbardziej znana jest demokracja ateńska. W Atenach suwerenna władza należała do ludu, spośród którego jednak prawa polityczne posiadali tylko mężczyźni powyżej 20 roku życia, wolni i rdzenni obywatele Aten (czyli ok. 10% mieszkańców polis). Demokracja ateńska miała charakter bezpośredni. Najważniejsze decyzje podejmowało Zgromadzenie Ludowe, w którym mogli uczestniczyć wszyscy obywatele. Zwoływano je raz w miesiącu aby m. in. uchwalać ustawy i wybierać urzędników. Zgromadzenie posiadało również uprawnienia sądowe. Władza wykonawcza należała natomiast do Rady Pięciuset, której uczestników losowano przez Zgromadzenie. Na straży praw obywateli stał Trybunał Ludowy. Przeciwnicy demokracji nazywali ją ochlokracją (gr. ochlos - tłum, motłoch), co odnosi się szczególnie do jej formy późniejszej, po Peryklesie.
Charakterystycznymi cechami demokracji ateńskiej były:
- uznanie wszystkich wolnych obywateli płci męskiej (z wyłączeniem metojków-cudzoziemców) mających ukończony 20 rok życia za uprawnionych do głosowania
- podejmowanie decyzji państwowych na ludowych zgromadzeniach
- przyjęcie zasady, że decyzje te zapadają w drodze dyskusji, a przyjmowane są w jawnym głosowaniu większością głosów
- ustanowienie prawa każdego obywatela powyżej 30 roku życia do piastowania funkcji państwowych
- przyjęcie zasady rotacyjności w obsadzaniu stanowisk publicznych
- prawo ostracyzmowania, czyli pozbawiania funkcji i skazywania każdego urzędnika państwowego w głosowaniu publicznym.
Nie wszyscy ówcześni filozofowie uznawali demokrację za najlepszy możliwy ustrój. Zdaniem Platona demokracja to rządy pospólstwa, najbardziej chwiejny ustrój (brak dyscypliny społecznej, respektu dla władzy, anarchia, brak kompetencji rządzących i demoralizacja wśród ludu). W poglądach innego słynnego filozofa starożytności Artystotelesa, demokracja jako wypaczenie idealnego ustroju czyli politei (w której obywatele rządzą ku najlepszemu pożytkowi państwa i jego członków) znalazła się w grupie złych ustrojów, obok tyranii i oligarchii.
Demokracja wspó łcześnie - obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna. Gwarantem istnienia demokracji parlamentarnej jest konstytucja (wyjątkiem są Izrael oraz Wielka Brytania, nie mające skodyfikowanej ustawy zasadniczej). Wśród zasad współczesnej demokracji wyróżniamy: zasadę suwerenności narody (wyjątek - Wielka Brytania, gdzie suwerenem jest parlament), zasada reprezentacji (demokracja pośrednia), zasada poszanowania praw mniejszości, zasada podziału władzy, zasada państwa prawa (obywatele mogą czynić wszystko to, co nie jest zabronione przez prawo, organy państwa i urzędy tylko to, co prawo im nakazuje i na co im zezwala), zasada pluralizmu (wymiar społeczny, gospodarczy i polityczny). Demokrację realizuje się na dwa sposoby: poprzez demokrację bezpośrednią, którą charakteryzują: referendum, recall, plebiscyt, inicjatywa ludowa oraz veto ludowe oraz demokrację pośrednią czyli wybory.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)