Zatrucie - proces chorobowy z różnymi objawami wywołany przez substancje chemiczne pochodzenia egzogennego lub endogennego.
Rodzaje zatruć wg dynamiki, mechanizmu oraz działania trucizny na organizm:
zatrucia ostre - szybki rozwój szkodliwych zmian w organizmie, powstały w ciągu krótkiego czasu po wprowadzeniu jednorazowej dawki trucizny
zatrucia podostre - szkodliwe zmiany w organizmie występują mniej gwałtownie po podaniu jednorazowej lub kilkurazowej dawki trucizny
zatrucia przewlekłe - zmiany po podaniu małych dawek trucizny przez dłuższy okres (kumulacja trucizny w organizmie).
Rodzaje zatruć wg występowania u ludzi:
Zatrucia przypadkowe
Zatrucia rozmyślne
Przyczyny zatruć u człowieka:
leki (narkomania, lekomania, doping)
skażenie biosfery (powietrze, woda, gleba)
zatrucia w gospodarstwie domowym (chemikalia, tworzywa sztuczne, kosmetyki)
pestycydy (w ochronie roślin, w higienie ludzi i zwierząt, pozostałości w żywności)
żywność (obce substancje chemiczne, naturalne toksyny, drobnoustroje)
zatrucia zawodowe ( magazynowanie, obrót handlowy, produkcja przemysłowa)
zatrucia rozmyślne (samobójcze, mordercze)
Procesy metabolizmu ksenobiotyków:
wchłanianie (adsorpcja)
rozmieszczanie (dystrybucja)
przemiany biochemiczne (biotransformacja)
wydalanie
Przenikanie przez skórę:
dyfuzja przez naskórek do skóry właściwej
wnikanie przez kanaliki potowe
wzdłuż torebek włosowych
Substancje przenikające przez skórę: polarne - przez włókna białkowe
niepolarne - przez obszary lipidowe
lipofilowe łatwo przenikają przez skórę
Wnikanie przez układ oddechowy:
jama nosowo - gardłowa → tchawica i oskrzela → płuca
nos, gardło → tchawica, oskrzela → pęcherzyki płucne ↔ krew → układ pokarmowy
Szybkość dyfuzji określa prawo Ficka!!!
Dyfuzja - proces rozprzestrzeniania się cząstek w gazie, cieczy lub ciałach stałych pod wpływem różnicy ciśnień parcjalnych. Prowadzi ona do wyrównania stężeń. Osiągnięcie stanu równowagi nie oznacza zatrzymania dyfuzji. Procesy metabolizmu ksenobiotyków.
Wchłanianie:
przenikanie przez skórę:
- dyfuzja przez naskórek do skóry właściwej
- wnikanie przez kanaliki potowe
b. drogami układu pokarmowego
c. wnikanie przez układ pokarmowy
Pierwsze prawo Ficka - ilość substancji dyfundującej w czasie t przez określoną powierzchnię prostopadłą do kierunku dyfuzji jest proporcjonalna do pola powierzchni S, gradientu stężeń i czasu
(…)
… pod wpływem soków trawiennych lub mogą ulec metabolizmowi (wg schematu).
Metabolizm litofilnych ksenobiotyków w dwóch fazach:
I faza - do ksenobiotyku wprowadza się polarną reaktywną grupę funkcyjną.
Ksenobiotyk - substancja litofilna, bardzo słabo rozpuszczalna w wodzie, nie ulega metabolizmowi. W I fazie przy udziale cytochromu p - 450 z ksenobiotyku otrzymujemy produkt o większej rozpuszczalności w wodzie, bardziej reaktywny (grupa epoksydowa, hydroksylowa, tiulowa, hydroksyaminowa).
II faza (reakcja koniugacji) - w fazie tej do reaktywnej grupy funkcyjnej przyłącza się endogenny substrat, rozpuszczalny w wodzie. Reakcje w II fazie są przemianami detoksykacyjnymi.
Pierwsza faza metabolizmu ksenobiotyków:
Reakcje metaboliczne w I fazie:
utlenianie:
epoksydacja (benzen → epoksybenzen)
hydroksylacja (chlorobenzen → m…
… eliminacji
Niektóre związki organiczne nie ulegają biotransformacji. Zaliczyć do nich możemy:
związki silnie polarne (tj. kwas ftalowy, kwas szczawiowy)
związki bardzo lotne (tj. eter etylowy, cyklopropan, krótkołańcuchowe alkany) - szybko są wydalane
związki silnie lipofilowe (tj. niektóre polichlorowane bifenyle) w stanie nie zmienionym kumulują się w tkance tłuszczowej.
Wzrost polarności
Wzrost jonizacji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)