ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ POJĘCIE ZASAD USTROJU Tożsamość konstytucyjna państwa to suma zasad podstawowych, które dotyczą ustroju w państwie i systemu władzy. Z reguły zasady te określają suwerena, ustanawiają podstawowe formy wykonywania i rodzaje organów państwowych powołanych do sprawowania tej władzy. Określają płaszczyznę formalną władzy (sposoby sprawowania władzy) jak i płaszczyznę materialną (treść wykonywania władzy);
we współczesnym konstytucjonalizmie - szereg zasad wspólnych, wyznaczających standard demokratycznego państwa, choć są one formułowane w różny sposób , często uzupełniane deklaracjami o bardziej szczegółowym charakterze. Często też nie są zdefiniowane, pozostawiając definicję pojęć dla judykatury i doktryny, z możliwością odwołania się do pozaprawnych pojęć, przez co nadaje się im elastyczności; w Konstytucji z 1997 r. postanowienia dot. zasad ustroju zostały umieszczone głównie w rozdziale I (Rzeczypospolita), ale można je również wyinterpretować z innych rozdziałów (głównie z rozdziału II) i preambuły. Postanowienia z rozdz. I mają różny stopień abstrakcyjności od ogólnych o szczególnej doniosłości (art. 1, 2, 4, 8, 10) poprzez szczegółowe unormowania (art. 13, 17, 26) aż po przepisy mające postać raczej norm , niż zasad (art. 11 ust. 2, 21 ust. 2, 27, 28, 29);
konstytucja krytykowana jest, gdyż wg niektórych jest w wielu miejscach „przegadana i mało jurydyczna”, ale takie ujęcie zasad pozostawia doktrynie swobodę w ustalania katalogu zasad ustroju. 7 podstawowych zasad o ustabilizowanej treści omówione poniżej: ZASADA SUWERENNOŚCI NARODU określenie suwerena, czyli tego, do kogo należy władza w państwie - art. 4 ust. 1 - naród; aspekt negatywny zasady oznacza, zakaz wprowadzenia monarchii, czy wyróżniania jakiś grup społecznych lub kategorii obywateli ponad naród; aspekt pozytywny - zdefiniowanie pojęcia narodu → bardzo trudne, gdyż to nie jest tylko etniczne pojęcie, ani też związane tylko z obywatelstwem, gdyż z jednej strony konstytucja w preambule definiuje naród jako wspólnotę wszystkich obywateli, ale w art. 6 odnosi się też do Polaków, zamieszkałych zagranicą
z punktu widzenia wykonywania władzy decydującym kryterium jest posiadanie praw publicznych, co prawo precyzyjnie konstruuje;
ważne jednak dla wykonywania tej władzy jest obowiązek zachowania tożsamości Rzeczypospolitej, obejmującej nie tylko aktualnych obywateli, ale i wspólnej historii i tradycji, do czego nawiązuje preambuła mówiąc o „tysiącletnim dorobku, chrześcijańskim dziedzictwie, więzach wspólnoty z rodakami rozsianymi po całym świecie” czy art. 6 ust. 1 mówiący o kulturze jako źródle tożsamości narodu, jego trwania i rozwoju, a odwołanie art. 1 „Rzeczypospolita jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli” w powiązaniu z tekstem preambuły traktuje Polskę jako historyczną wspólnotę, stanowiącą istotę dzisiejszego państwa polskiego;
(…)
… o szczególnym znaczeniu dla państwa;
art. 90 ust. 3 - „referendum unijne”;
art. 235 ust. 6 - referendum konstytucyjne zatwierdzające zmiany rozdziału I, II i XII;
referendum lokalne.
demokracja pośrednia (przedstawicielska) - wskazane na pierwszym miejscu w konstytucji przez co uznane za podstawową formę sprawowania władzy. Wymogi istnienia demokracji pośredniej:
istnienie parlamentu (art. 10, art. 95…
… (art. 108) - posłowie i senatorowie przedstawicielami Narodu, ale zasada mandatu wolnego;
Konstytucja nie określa Prezydenta mianem przedstawiciela Narodu, choć materialnie jest nim, gdyż pochodzi z wyborów powszechnych, co nadaje mu szczególną pozycję;
organy przedstawicielskie to też organy samorządu lokalnego, ale ze względu na ograniczony terytorialnie zakres ich legitymacji nie są traktowani…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)