To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ZASADY PRZEWODNIE STATUSU JEDNOSTKI KONSTYTUCJA Z 1997 w rozdziale II w „Zasadach ogólnych” określone zostały podstawowe zasady-idee przewodnie całego systemu prawa: zasada godności ( preambuła i art. 30 ): przyrodzona i niezbywalna cecha człowieka , stanowiąca źródło wolności i praw człowieka i obywatela o nienaruszalnym charakterze, a obowiązkiem władz jest jej ochrona i poszanowanie ;
zasada ta nie znajdowała dotąd wyrazu w polskich tekstach, jednak w naszym kręgu cywilizacyjnym punkt wyjścia dla tej zasady znajduje się w filozofii chrześcijańskiej i współczesnej nauce społecznej Kościoła oraz w filozofii nowożytnej (I. Kant), jak również w wielu międzynarodowych aktach - preambuła Karty NZ, ONZ'towskie Pakty Praw Człowieka, wiele współczesnych konstytucji, orzecz. ETPCz szczególnie ważne dla zakwalifikowania jej jako zasady prawnej → trudno sformułować definicję godności, gdyż jej treść zależy od założeń filozoficznych w których egzystuje, ale wspólne elementy to: jej źródłem jest prawo naturalne dzięki czemu ma rangę suprakonstytucyjną (wszystkie unormowania prawa stanowionego muszą być z nią zgodne, inaczej tracą przymiot legitymizmu); jest nienaruszalna , tj. nie można się jej zrzec, a ustawodawca nie może jej ograniczyć, z tego wynikają pozytywne obowiązki państwa, a zakres i sposób ich dochowania może być kontrolowany przez sądy; przyznana każdemu człowiekowi , czyli nie może być zróżnicowana ze względu na rasę, narodowość itd. → zasada ta jest punktem wyjścia dla zasady równości;
nie jest po prostu jednym z wielu praw, ale prawem o podstawowym znaczeniu , stanowi źródło i fundament całego porządku konstytucyjnego, co oznacza, że wszystkie normy konstytucyjne powinny być interpretowane na tle zasady godności; istotą godności jest podmiotowość człowieka (tj. autonomia) i choć człowiek musi uwzględniać autonomię (godność) innych osób, to istnieją jednak granice, których przekroczenie sprowadzi człowieka do roli przedmiotu procesów społecznych (w razie arbitralnego urzeczowienia traktowania osoby ludzkiej przez ustawodawcę), a więc przekreśli jego godność → zasada ta jest punktem wyjścia dla zasady wolności; nie tylko nakaz pozostawienia człowiekowi autonomii ( aspekt pozytywny ), ale również zakaz poddawania człowieka takim sytuacjom czy traktowaniu, które mogą tę godność przekreślić ( aspekt negatywny ), jak zakaz prześladowań, dyskryminacji, ingerencji w swobodę myśli i przekonań, zmuszania do samooskarżania; zasadę godności „odnalazł” TK w klauzuli demokratycznego państwa prawnego jeszcze pod rządami prowizorium konstytucyjnego, a już po uchwaleniu nowej Konstytucji pojawiała się w orzecznictwie TK czy SN, w doktrynie jeszcze mało wypowiedzi, ale postulat Gardockiego, by podobnie jak wcześniej klauzula demokratycznego państwa prawa, tak i zasada godności stała się normą, a nie jedynie deklaracją;
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)