4. Zasady prawa pracy
4.1. Pojęcia zasad prawa pracy
Nauka prawa używa pojęcia,,zasady prawa” w różnych znaczeniach. Wyróżnia zasady w znaczeniu:
normatywnym (zasady-normy),
postulatywnym( postulaty systemu lub gałęzi prawa),
opisowym.
Zasady prawa w znaczeniu normatywnym są to obowiązujące normy prawne wyrażone w jednym lub w wielu przepisach, odznaczające się szerokim zakresem obowiązywania, dużym stopniem ogólności, mające podstawowe znaczenie dla danego systemu czy gałęzi prawa.
Zasady prawa w znaczeniu postulatywnym są to idee kierunkowe i postulaty kierowane- głównie przez naukę- pod adresem ustawodawców i organów stosujących prawo, wskazujące, jakie powinno być prawo i formułujące ogólne cele, którym prawo służyć powinno.
Zasady prawa pracy w znaczeniu normatywnym oraz w znaczeniu postulatywnym bywają niekiedy określane wspólnym mianem zasad dyrektywnych albo dyrektywalnych w odróżnieniu od ,,pozadyrektywalnych” zasad opisowych.
Zasady prawa w znaczeniu opisowym- formułowane z reguły przez naukę i orzecznictwo- określają w skrócie istotne cechy pewnych instytucji prawnych czy sposób regulacji prawnej określonych spraw.
KP zawiera odrębny rozdział (rozdział II w dziale pierwszym,, Przepisy ogólne”) zatytułowany ,,Podstawowe zasady prawa pracy”.
4.2. Rodzaje zasad prawa pracy
1) zasada wolności pracy. Art.10§1kp - każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. Adresatem tej zasady są nie tylko osoby posiadające obywatelstwo polskie, lecz także cudzoziemcy posiadający kartę pobytu lub status uchodźcy w RP. Jedynie ustawa może wprowadzić zakaz wykonywania danej pracy (prace wzbronione kobietom i młodocianym) lub zabronić wykonywania danego zawodu, popuszczając doń tylko osoby legitymujące się wymaganym wykształceniem(np. lekarskim, prawniczym) lub posiadające określone uprawnienia(np. licencję pilota, uprawnienia budowlane, prawo jazdy). Zasada ta oznacza również zakaz jakiejkolwiek pracy przymusowej. Z zasady tej nie wynikają natomiast żadne prawa podmiotowe domagania się od kogokolwiek zatrudnienia w wybranym rodzaju pracy.
2) zasada swobody nawiązywania stosunku pracy. Treścią tej zasady jest stwierdzenie, że nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na jego podstawę prawną, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika (art.11 kp). Wyraża ona podstawową cechę stosunku pracy, a mianowicie jego swobodę i dobrowolność. Zgodne oświadczenie woli obejmuje zarówno samo nawiązanie stosunku pracy, a więc wybór kontrahenta, rodzaju pracy, rodzaju zawieranej pracy, jak i ustalenie jego treści. Zasada ta oznacza jednocześnie, że nikt nie może być wbrew swej woli zmuszony do nawiązania stosunku pracy, wykonywania pracy, która mu nie odpowiada, przeniesiony na stale do innej pracy lub zmuszony do pozostawania w stosunku pracy.
(…)
… i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.
14) zasada równego traktowania w zatrudnieniu. Przepisy kp w sposób szczególny eksponują zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, poświęcając jej odrębny rozdział IIa, rozwijający szczegółowo treść art. 11³ kp. W myśl przepisów tego rozdziału pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia…
… określonych w art.11³ kp, jeżeli dysproporcje te nie mogą być uzasadnione innymi obiektywnymi powodami. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnień uważa się zróżnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn wskazanych wyżej, którego skutkiem jest w szczególności:
- odmowa nawiązania lub rozwiązania stosunku pracy,
- niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę…
… stosunku pracy musi być odpowiednio wynagradzana. Kryteria kształtowania wynagrodzenia za pracę ustalają art. 18³c i art.78 kp. Natomiast art. 13 kp określa kierunki polityki placowej, jaką w zakresie poziomu wynagradzania za pracę powinni realizować pracodawcy i organy państwowe. Ma to być zapewnienie pracownikom godziwego wynagrodzenia. Zgodnie z wykładnią Europejskiej Karty Społecznej pojęcie godziwego…
… zawodowe i organizacje zawodowe. Zasada ta potwierdza i utrwala w sposób ogólny prawo pracowników i pracodawców do tworzenia związków zawodowych i organizacji pracodawców oraz przystępowania do tych organizacji, na zasadach określonych w ustawie o związkach zawodowych i ustawie o organizacjach pracodawców oraz innych przepisach prawa pracy (art. 18¹ kp). Prawo to zostało uznane za podstawową zasadę prawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)