prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 3 stron.
ZASADA TOŻSAMOŚCI Zasady
Metafizyka klasyczna, jak każda dziedzina usystematyzowanego poznania, nie jest zespołem tylko pojęć i odpowiadających im terminów, lecz przede wszystkim zbiorem zdań opisujących w sposób sobie właściwy rzeczywistość. Wśród konstytuujących ją zdań wyróżnia się takie, które nazywa się "pierwszymi zasadami" . Stanowią je zdania, które wyrażają pojęcia transcendentalne. Z pierwszymi zasadami metafizykalnymi wiąże się wiele problemów. Na czoło wysuwają się takie jak: problem ich interpretacji, miejsce, jakie zajmują wśród innych zdań metafizyki funkcja jaką pełnia w metafizyce. Wyrażone poznawczo i uświadomione pojęcie rzeczy przybiera postać zasady TOŻSAMOŚCI: KAŻDY BYT JEST TYM, CZYM JEST. "KAŻDY BYT" - oznacza coś, co istnieje, "TYM CZYM JEST" oznacza naturę istniejącego bytu reprezentowanego przez podmiot. Wszystko, co realnie istnieje (istniejące), jest w sobie konkretnie zdeterminowane. Maritain)
Inne sformułowania: każdy byt ma określoną naturę " Garrigou-Lagrange
W bycie stwierdzonym w zasadzie tożsamości zachodzi zbieżność, zjednoczenie między egzystencjalnym a esencjalnym elementem bytu, między istnieniem a istotą konstytuującymi realny byt. Konstytuująca byt RELATYWNA tożsamość (relatywna, bo nie ma identyczności między istotą a istnieniem, jest tylko ich zjednoczeni) zostawia miejsce na zmianę, ewolucję, głównie WEWNĄTRZ samego bytu, który nie przestaje być sobą, jak długo posiada ten sam akt istnienia. Także elementy istoty nie są "ustawione" sztywno. Byt realny jest więc zmienny, ale zarazem PROPORCJONALNIE TOŻSAMY, gdyż realizują go mimo ciągłych odmienności relacji, te same elementy konstytutywne i ten sam akt istnienia. Nie jest to pełna tożsamość, która zachodzi wtedy, gdy w bycie nie będzie dwoistości istoty i istnienia, gdy istotą będę istnienie. Tym bytem w metafizyce jest byt SAMOISTNY.
BYT A JEDNOŚĆ Transcendentalne "jedno" dotyczy bytu i jest j e d n o ś c i ą samego bytu. Historia
Już u samych początków filozofii, szczególnie zaś w spekulacjach Parmenidesa , problematyka jedności bytu została uznana za naczelną. Jego myślenie - że "byt jest tym, co jest" (ze sobą tożsame) i dlatego byt może być tylko jeden, gdyż tożsamość jest cechą istotną (każdego) bytu, bo wszystko, co jest bytem jest ze sobą tożsame - przyjęło się właściwie w całej greckiej filozofii. U Arystotelesa forma jest ontyczną racją bytowości, dlatego że to dzięki formie zachodzi w bycie tożsamość i niepodzielenie bytu. Jedność zatem jest ontyczną racją bytu. Niektórzy filozofowie (jak Gilson) twierdzą, że filozofia (metafizyka) ta była raczej
(…)
… zachodzi w bycie tożsamość i niepodzielenie bytu. Jedność zatem jest ontyczną racją bytu. Niektórzy filozofowie (jak Gilson) twierdzą, że filozofia (metafizyka) ta była raczej henologią (teorią jedności) aniżeli "ontologią", a więc teorią bytu. Zresztą nie tylko filozofia grecka, ale także i hinduska, w swym głównym nurcie, stawiała na "jedność" rzeczywistości w tym sensie, że poza Absolutem-Brahmą…
… bytu, którego forma - będąc w materii i tę materię organizując i poprzez ni działając - nie jest w swym istnieniu zależna od materii, ponieważ istnieje w sobie (w formie-duszy) jako w podmiocie samodzielnie bytującym. Jest to wypadek człowieka.
ZASADA NIESPRZECZNOŚCI
Poznawczym wyrazem transcendentalnej jedności bytu - ja jest naczelny sąd-zasada niesprzeczności. Najogólniej sformułowana ta zasada…
… jest to, co istnieje. Ujęcie niebytu jest tylko myślowym aktem negacji istnienia bytu - ujętym w negatywnym sądzie o istnieniu bytu: "A nie istnieje" = "A nie jest".
W zasadzie niesprzeczności stwierdzamy. Że to wszystko. co jest bytem. nie jest samo w sobie podzielone na byt i niebyt zarazem. Skoro bowiem istnienie decyduje, że coś jest bytem, to nie może coś istnieć i nie być bytem lub być w sobie realnie bytowo…
…, które „rządzą” bytem. Inteligibilność samego bytu rodzi racjonalność myśli i jest podstawą całego racjonalnego porządku. który sprawdza się zarówno w poznaniu przednaukowym, jak i w poznaniu naukowym.
W historii ludzkiej myśli i zarazem ludzkiej kultury przeciwko zasadzie niesprzeczności wystąpił Hegel, wychodząc z mylnie sformułowanego „pojęcia bytu”. Przyjąwszy zgodnie z tradycją filozofii europejskiej mylną…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)