To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
14.Zasada podziału władzy. Klasyczne koncepcje i ich współczesna modyfikacja.
Zasada podziału władzy jest ważnym elementem składowym modelu współczesnego państwa demokratycznego. Bez względu na spory dot. definicji demokracji niemal wszyscy autorzy uznają podział władzy za jeden z elementów koniecznych demokracji. Zasadę podziału władzy, której początki sięgają okresu walki z monarchią absolutną, uznaje się za kamień węgielny demokratycznego państwa. Geneza idei podziału władzy państwowej spoczywa na poglądzie, iż dla zabezpieczenia wolności jednostki potrzebne jest osłabienie władzy państwowej poprzez jej podziały między różne organy państwowe. 1) Monteskiusz.
Wyróżniał 3 rodzaje ustrojów politycznych: despocje, republiki i monarchie. Despocje - Monteskiusz miał do nich stosunek negatywny, ponieważ uważał, że systemy despotyczne, opierają się na dwóch podstawach: strachu oraz „ciemnocie” mieszkańców. Władza ma w takim systemie dwa źródła. Po pierwsze jednostka podlegająca władcy absolutnemu, musi się bać władcy i jemu podległych urzędników; nad jednostką musi wisieć sankcja za nieposłuszeństwo despocie. Po drugie w despocjach nie ma w ogóle edukacji jednostek, bądź edukacja obejmuje jedynie wybranych, czyli tych którzy będą lojalni władzy. Lekceważy się tu również prawa człowieka.
Republiki - w tym ujęciu zdaniem Monteskiusza władza jest rozdrobniona i nie ma jednego prawa. Republika jest możliwa w systemie demokratycznym lub arystokratycznym. Monteskiusz był sceptyczny wobec demokracji. Uważał ją za niemożliwą do zrealizowania. Cnota i skromność są zbyt rzadkie, aby mogły być podstawą suwerennej władzy. Zwracał uwagę na rozwarstwienie ekonomiczne, co za tym idzie również różne postawy społeczeństwa a demokracja gwarantuje przecież równość. Za tym szłaby konieczność oddania władzy biedakom, prostytutkom itp, co byłoby nieracjonalne. Zaradzić mógłby temu cenzus majątkowy, ale ten nie jest zgodny z założeniami demokracji. Monteskiusz patrzył więc bardziej przychylnie na republikę arystokratyczną, ponieważ sądził, iż skoro osoby bogatsze mają fundusze na to żeby się kształcić, to są predestynowane do sprawowania władzy w niewielkich społecznościach. Dobrze wykształcona, „lepsza”, ale jednocześnie mała część społeczeństwa, nie miałaby interesu aby prześladować, gnębić resztę społeczeństwa. Takie osoby musiałyby się jednak jednocześnie legitymować takimi walorami jak skromność i cnota, czyli mieć wysoki poziom moralny, co Monteskiusz uważał za warunek niewykonany. Monarchie - Umiarkowane i oparte na sprawowaniu władzy na zasadzie honoru. Najlepszy wg Monteskiusza ustrój polityczny. Za tworzenie i wykonywanie prawa oraz wymiar sprawiedliwości, odpowiadać miały odpowiednio
(…)
… nie odzwierciedla rzeczywistych relacji kompetencyjnych między centralnymi władzami, bo nie uwzględnia wpływu systemów partyjnych i układów sił w systemach partyjnych. Relacje między legislatywą a egzekutywą charakteryzują się przejściem do podziału na rządzącą większość i opozycję. Tu pojawił się postulat instytucjonalnej ochrony mniejszości opozycyjnej, która winna być uważana za trwały i pożyteczny element…
… się do tego, że parlament może zmusić gabinet do podania się do dymisji poprzez udzielenie mu wotum nieufności, czyli wyrażonemu w odpowiednim głosowaniu braku zaufania; trzecią cechą charakterystyczną tej formy ustrojowej, jest prawo rozwiązywania parlamentu, tzn. izby pochodzącej z wyborów powszechnych, przed którą rząd ponosi odpowiedzialność; w klasycznym systemie parlamentarnym, prawo to było przyznane rządowi; oznaczało to przyjęcie modelu pewnej równowagi pomiędzy legislatywą a egzekutywą, (parlament mógł obalić rząd, rząd mógł rozwiązać parlament); współcześnie, w niektórych państwach prawo to przysługuje głowie państwa i bywa ograniczane; są to nadal ustroje parlamentarne, ponieważ rząd jest nadal odpowiedzialny przed parlamentem; Istotą podziału władz w systemie parlamentarnym, jest nie tyle separacja władz…
…, gdy otrzyma on poparcie parlamentu (inwestytura) a promulgacja ustaw to obowiązek głowy państwa, jeżeli wszelkie wymogi prawne procesu ustawodawczego są spełnione (jest więc ona jedynie stwierdzeniem dopełnienia wszelkich wymogów formalnych i stwierdzeniem, że ustawa może wejść w życie); głową państwa może być monarcha lub republikański prezydent; zdecydowana większość jego kompetencji ma charakter związany…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)