ZAPOBIEGANIE POŻAROM ENDOGENICZNYM
Pozary endogeniczne należą do najczęstszych pożarów w polskich kopalniach węgla. Przyczyny:
- skłonność węgla do samozapalenia; -stosowanie nieodpowiednich systemów eksploatacji;
- nieodpowiednie przewietrzanie wyrobisk górniczych;
- opóźniona likwidacja pól eksploatacyjnych
- nieszczelna izolacja zbędnych wyrobisk i zrobów
O skłonności do samozapalenia węgla decyduje: grubość pokładu, charakter substancji węglowej, otaczających skał. Czynniki twe nie zależą od człowieka, natomiast system eksploatacji, sposób przewietrzania wyrobisk górniczych, czas likwidacji wybranych pól eksploatacyjnych zależy przede wszystkim od człowieka.
8.2.1.Zasady eksploatacji pokładów węgla skłonnych do samozapalenia
Ze względu na profilaktykę pożarów endogenicznych każdy system eksploatacji powinien zapewniać: czyste wybieranie pokładów, zwalczanie ciśnienia górotworu i unikanie podbierania pokładu, odpowiednią prędkość wybierania pól ekspoatacyjnych oraz szybką likwidację i szczelną izolację zrobów.
8.2.1.2 Zwalczanie ciśnienia górotworu i unikanie podbierania pokładu.
Wykonywanie wyrobiska w skałach zalegajacych w głębi ziemi powoduje naruszenie równowagi ciśnieniowej górotworu i ruch skał. Cząstki skał otaczające wyrobisko, które pierwotnie były ściśnięte ze wszystkich stron, odprężają się w kierunku wyrobiska i starają się wypełnić przestrzeń powstałą po wybraniu skały. Wokół wykonanego wyrobiska powstaje strefa, w której górotwór jest spękany, powstają szczeliny w caliźnie węglowej, gdzie może gromadzić się pył węglowy. Gdy szczeliną wypełniona pyłem węglowym przepływa powietrze, wówczas w takiej szczelinie może dojść do powstania pożaru.
W miarę upływu czasu odprężający się górotwór wywiera coraz większe ciśnienie na obudowę wyrobiska, wskutek tego może dojść do zniszczenia obudowy i do powstania zawału. Jeśli w zawale znajduje się węgiel, a zawalonym wyrobiskiem przepływa powietrze, bardzo łatwo może powstać pożar w tym wyrobisku.
Szczególnie duże ciśnienie górotworu występuje w miejscach leżących pod nie wybranymi w górnym pokładzie filarami i nogami węglowymi, w sąsiedztwie uskoków lub pofałdowań pokładu, w sąsiedztwie frontu eksploatacyjnego i w miejscach skrzyżowań chodników.
Ponadto wzmożone ciśnienie górotworu występuje w pokładach podebranych, tzn. przy eksploatacji pokładów wyżej leżących, gdy niżej leżący pokład został wcześniej wyeksploatowany. Prócz tego większe ciśnienie górotworu występuje w pokładach grubych, zwłaszcza zalegających pod mocnymi skałami stropowymi. We wszystkich wymienionych miejscach wzmożonego ciśnienia istnieją bardzo dogodne warunki powstania pożarów, gdyż ułatwione jest rozgniatanie calizny węglowej, tworzenie się szczelin i powstawanie zawałów. Aby uniknąć w tych warunkach pożarów endogenicznych, należy zwalczać ciśnienie górotworu. W tym celu stosuje się systemy eksploatacyjne o małej liczbie robót przygotowawczych, tzn. takie systemy, które wymagają wykonania małej liczby chodników w pokładzie węglowym. Prócz tego należy unikać przedwczesnego wykonywania robót przygotowawczych oraz nie wykonywać niepotrzebnych wyrobisk. Ponadto w grubych pokładach wyrobiska chodnikowe nie powinny być zakładane nad sobą. W przypadku wykonania chodników nad sobą w szczelinach może dojść do powstania pożaru wskutek przenikania powietrza z jednego chodnika do drugiego.
(…)
… tego strumień objętości powietrza płynącego szczeliną jest bardzo mały, może jednak być wystarczający do zapoczątkowania procesu samozagrzewania, a następnie samozapalenia węgla. Z badań wynika, że im większy jest spadek potencjału aerodynamicznego między wlotem i wylotem szczeliny, tym większy płynie strumień objętości powietrza w tej szczelinie oraz tym większe jest prawdopodobieństwo powstania pożaru…
… lub poza wezłem2, wówczas strumień objętości powietrza w szczelinie może być bardzo mały i w ogóle nie dojdzie do powstania pożaru.
W przypadku występowania zagrożenia pożarowego w spękanym i szczelinowatym filarze granicznym między sąsiadującymi kopalniami wskutek występowania dużej różnicy potencjału aerodynamicznego ( spadku potencjału) między wlotem i wylotem powietrza do szczelin, może być konieczne…
….
W przypadku występowania szczelin w ociosach wyrobisk pochyłych, im większe jest nachylenie, tym większą ma wartość depresja naturalna w tym wyrobisku i w szczelinach.
Jeśli wyrobisko jest przewietrzane prądem wznoszącym, to samozagrzanie się węgla w szczelinie w miejscu P. powoduje wystąpienie depresji naturalnej lnp., która sprzyja przepływowi powietrza w szczelinie. Dlatego strumień objętości powietrza…
… siarczkowych nazywa się antypirogenami. Ze zbadanych antryp. hamujące utlenianie węgla są zalecane :mocznik(H2NCONH2),chlorek sodowy(NaCl), preparat CaBO, fosforan amonowy, chlorek wapnia(CaCl2),węglan wapnia (CaCO3),kwaśny węglan wapnia Ca(HCO3)2.Ponadto mogą mieć zastosowanie słabe zawiesiny gliny oraz wapna i wapienie z dodatkiem soli mineralnych, a zwłaszcza siarczanu glinu. Ich stosowanie polega…
….
Jeśli między dwoma sąsiednimi kopalniami istnieje spękany filar graniczny, to szczeliny mogą łączyć dwa różne systemy wentylacyjne. Gdy występuje duża różnica spiętrzeń wentylatorów głównych zainstalowanych w obu kopalniach, wówczas występuje również duże niebezpieczeństwo powstania pożaru w filarze granicznym, przy czym ognisko pożarowe w caliźnie węglowej jest zlokalizowane od strony tej kopalni…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)