charakterystyka powstania pożaru podziemnego - omówienie

1. WSTĘP
Podziemna eksploatacja węgla kamiennego w Polsce jest prowadzona w trud­nych warunkach górniczo-geologicznych powodujących liczne zagrożenia załóg górniczych. Do największych zagrożeń górniczych należą pożary podziemne, gdyż wielokrotnie były powodem tragicznych katastrof górniczych. Główne zagrożenie wynikające z powstania pożaru podziemnego jest związane z szybkim rozprze­strzenianiem się gazów i dymów w wyrobiskach kopalnianych. Gazy te zazwyczaj nie ulegają dostatecznemu rozrzedzeniu, jak w warunkach powierzchniowych na otwartej przestrzeni, dlatego mogą zaskoczyć załogę i spowodować jej zatrucie lub uduszenie, nawet w dużej odległości od ognia pożaru. Pożar kopalniany, w zależności od miejsca jego powstania, czasu wykrycia oraz prędkości rozwoju i intensywności jego zwalczania, może spowodować duże straty materialne, np. może zaistnieć konieczność otamowania lub unieruchomienia nawet całej kopal­ni [1, 2, 10, 20].
Warunkiem koniecznym powstania pożaru jest jednoczesne wystąpienie trzech czynników, tj.: materiału palnego, źródła wysokiej temperatury trwającej przez dostatecznie długi okres oraz odpowiedniego stężenia tlenu w miejscu formowa­nia się ogniska pożaru. Materiałami palnymi w kopalniach są m. in.: węgiel, łupki palne, niektóre rudy siarczkowe, drewno, guma, oleje, itp.
Zapalenie materiału palnego może nastąpić w wyniku działania zewnętrzne­go źródła ciepła o dostatecznie wysokiej temperaturze i w dostatecznie długim okresie działania lub w skutek egzotermicznych przemian fizykochemicznych do­prowadzających do samozapalenia materiału palnego, zwłaszcza węgla. W związ­ku z tym w górnictwie podziemnym wyróżnia się dwa rodzaje pożarów: egzoge­niczne, tzn, pożary, które powstały z przyczyn zewnętrznych i endogeniczne, tzn. pożary, które powstały z przyczyn wewnętrznych, tj. wskutek samozapalenia.
Pożary endogeniczne należą do najczęstszych pożarów w kopalniach węgla kamiennego, co wiąże się z łatwą palnością węgla oraz jego dużą skłonnością do samozapalenia. Jak wykazała praktyka, pożar endogeniczny może powstać na­wet w pokładzie o małej skłonności do samozapalenia przy stosowaniu nieodpo­wiedniego systemu eksploatacji lub niewłaściwego przewietrzania wyrobisk gór­niczych. Przy właściwie prowadzonych robotach górniczych i odpowiednim prze­wietrzaniu kopalni oraz oddziałów produkcyjnych można uniknąć pożaru nawet w pokładach bardzo skłonnych do samozapalenia.
Pożary endogeniczne charakteryzują się zazwyczaj spokojnym przebiegiem, przy czym na ogół wcześnie pojawiają się oznaki zewnętrzne takich pożarów, które umożliwiają ich wykrycie i podjęcie odpowiednich środków zmierzających do ich likwidacji. Udział pożarów endogenicznych w ogólnej liczbie pożarów po­wstających w kopalniach węgla wynosi około 70 -:- 80%.

(…)

… się tem­peraturę w przedziale od 60 do 80oe, następuje zazwyczaj szybki wzrost tempe­ratury węgla, aż do temperatury zapłonu Tz. Gdy temperatura węgla nie osiągnie temperatury krytycznej lub gdy po jej osiągnięciu występują warunki sprzyjające odprowadzaniu ciepła, wówczas następuje przerwanie procesu samozagrzewa­nia i rozpoczyna się okres ochładzania. Dalszy dopływ powietrza do ochłodzone­go węgla prowadzi…
… kopalnianym wynosi 0,00075%.
W czasie pożaru rud siarczkowych może również wydzielić się siarkowodór (H28). Gaz ten przedostaje się do krwi, działa na układ nerwowy i wywołuje ogól­ne zatrucie, wskutek którego może nastąpić paraliż ośrodka oddechowego. Dopuszczalne stężenie H2S w powietrzu kopalnianym wynosi 0,0007%, a przy stężeniu 0,08-0,1% życiu człowieka grozi poważne niebezpieczeństwo. Proces…
… także fazę gaszenia 9-11-12, fazę wznowionego samozagrzewania 11-13, punkt 13 ponownego zapalenia, fazę wznowionego pale­nia 13-14, punkt 14 niepełnego rozwoju wznowionego pożaru i fazę wznowionego gaszenia 14-15.
Pod względem lokalizacji pożary endogeniczne można podzielić na: - pożary w szczelinowatej caliźnie węglowej,
- pożary w zrobach,
- pożary w miejscach większych skupisk węgla.
Pożary…
... zobacz całą notatkę