To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Temat:11. Zagrożenia tąpaniami
Pojęcia podstawowe
Wzrost naprężeń powstałych w górotworze w wyniku prowadzenia w nim wyrobisk górniczych może doprowadzić do przekroczenia wytrzymałości skał. Następuje wtedy ich pękanie, kruszenie i przemieszczanie, czyli zruszenie ich pierwotnej struktury. Zjawiska takie, przebiegające w sposób nagły i gwałtowny, noszą nazwę tąpań.
Przez tąpnięcie należy rozumieć gwałtowne i przebiegające w krótkim czasie zruszenie struktury skał, spowodowane przekroczeniem ich wytrzymałości oraz wyładowaniem energii sprężystej nagromadzonej w górotworze otaczającym wyrobisko, w wyniku czego następuje nagłe spękanie skał stropu, spągu i ociosów połączone z ich dynamicznym przemieszczeniem się do wyrobiska górniczego. Nagłym pęknięciom skał towarzyszy huk i wstrząs, a przemieszczające się masy skalne wypychając powietrze powodują podmuch.
Tąpnięcia są zjawiskami bardzo groźnymi, powodującymi niejednokrotnie niszczenie wyrobisk górniczych i stwarzające tym sposobem bezpośrednie zagrożenie dla życia ludzkiego.
Zniszczenia powstałe wskutek tąpań to niekiedy zupełne zaciśnięcie lub zawalenie wyrobiska górniczego, wyciśnięcie spągu, często zniszczenie lub uszkodzenie obudowy, obsypanie węgla lub skał ze stropu i z ociosów.
Ustalono trzy kategorie tąpnięć zależnie od ich skutków:
- do kategorii pierwszej (tąpnięcia słabe) zalicza się tąpnięcie, które spowodowało dynamiczne przemieszczenie się skał (węgla) stropu, spągu lub ociosu do wyrobiska górniczego i uszkodzenie lub zniszczenie obudowy na odcinku do 20 m wzdłuż czoła wyrobiska wybierkowego lub osi wyrobiska korytarzowego;
- do kategorii drugiej (tąpnięcie średnie) należy zaliczyć tąpnięcie, które spowodowało dynamiczne przemieszczenie się skał (węgla) stropu, spągu lub ociosów do wyrobiska górniczego i uszkodzenie lub zniszczenie obudowy na odcinku 20 do 50 m wzdłuż czoła wyrobiska wybierkowego lub osi wyrobiska korytarzowego;
- do kategorii trzeciej (tąpnięcia silne) należy zaliczyć tąpnięcie, które spowodowało dynamiczne przemieszczenie się skał (węgla) stropu, spągu lub ociosów do wyrobiska górniczego i uszkodzenie lub zniszczenie obudowy na odcinku powyżej 50 m wzdłuż czoła wyrobiska wybierkowego lub osi wyrobiska korytarzowego.
Odprężeniem górotworu nazywa się zjawisko podobne do tąpnięcia, lecz o słabszym natężeniu, powstające na odsłoniętej powierzchni przodka roboczego. Można je obserwować po odpaleniu otworów strzałowych lub bezpośrednio po urobieniu kombajnem czoła przodka. Widać wtedy jak pojedyncze bryły węgla odrywają się od calizny, sam przodek „trzaska", pojawiają się szczeliny, pęknięcia i obluzy. Jest to zjawisko postępujące w czasie i niekiedy na pozór silnie związana z calizną bryła węgla niespodziewanie obrywa się, ud
(…)
… górotworu, które w postaci fal rozchodzą się w górotworze na wszystkie strony od pewnego źródła. Źródłem wstrząsów mogą być pękania skał spowodowane eksploatacją górniczą (wstrząs eksploatacyjny), a mogą być też procesy tektoniczne zachodzące w głębi ziemi. Wstrząsy bywają często odczuwane na powierzchni.
Przez zawał w wyrobisku górniczym należy rozumieć niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie…
… ciała. Otwory wykonuje się do głębokości 10 m w głąb calizny węglowej, jeżeli wcześniej nie nastąpi zakleszczenie wiertła. Nie należy przewiercać strefy wzmożonego ciśnienia, w której przebieg wiercenia jest bardzo burzliwy. Nie wolno pogłębiać starych otworów.
Podczas wiercenia należy po każdym metrze odwierconego otworu:
- zmierzyć ilość zwiercin, określić ich uziarnienie (drobne, średnie, grube…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)