ZABURZENIA TEKTONICZNE
W czasie powstawania skał lub po ich powstaniu mogą pojawić się siły, które powodują zaburzenia w sposobie zalegania skał. Zaburzenia mogą być wywołane przez ruchy górotwórcze (siły endogeniczne-wewn.) i przez siły egzogeniczne - na powierzchni. Wszystkie procesy wywołujące zaburzenia - procesy diastroficzne, nauka - tektonika. Procesy diastroficzne polegają na przemianach różnych typów energii. DEFORMACJE CIĄGŁE - odkształcenia lub zaburzenia pierwotnej formy występowania skał przy których zachowana jest jej ciągłość geometryczna. W wyniku deformacji powstają monokliny, fałdy, fleksury, płaszczowiny. Monoklina (izoklina) - forma przestrzennego zalegania skał w której warstwy na dużej przestrzeni nachylone są w jednym kierunku pod tym samym kątem. Mono- jeden; klinein - kłaść. Przykład : monoklina przedsudecka.
Fałd - forma powstała przez faliste powiginanie warstw skalnych. Część wypukła - siodło (antyklina); wklęsła - synklina (łęk).Antykliny bardziej narażone na korozję. Antyklina stara, synklina młoda. W zależności od wzajemnego ułożenia skrzydeł wyróżnia się fałdy : normalne (umiarowe) - skrzydła rozchodzą się od przegubu na obie strony; izoklinalne - fałd jest mocno ściągnięty i oba skrzydła są względem siebie równoległe, wachlarzowe gdy skrzydła są zbieżne pod przegubem antykliny i nad przegubem synkliny. W zależności od położenia powierzchni osiowej fałdu wyróżniamy fałdy : stojące (strome lub łagodne) pochylone , obalone, leżące lub przewalone. Płaszczowina - w wyniku deformacji ciągłych może powstać jeden z kilku typów płaszczowin a mianowicie płaszczowina z przefałdowania - rodzaj fałdu leżącego o długości skrzydła dochodzącego do kilkunastu lub kilkudziesięciu kilometrów. Brachsynklina i brachantyklina - formy o małych amplitudach i nieckowatych kształtach, bs-wklęsła; ba- wypukła.
Fleksura - forma o kształcie dwóch przeciwnie skierowanych kolan, powstaje gdy seria warstw leży na dwóch przemieszczających się względem siebie tektonicznych blokach skalnych przy dużej amplitudzie ruchu bloków leżąca na nich warstwa najpierw ścienia się i może ulec przerwaniu. Dlatego fleksura chociaż należy do deformacji ciągłych jest ogniwem przejściowym między deformacjami ciągłymi a nieciągłymi. Fałdy dysharmonijne ulegają im występujące koło siebie skały o różnej sztywności (np. wysady solne czyli diapiry).
DEFORMACJE NIECIĄGŁE - powodują przerwanie ciągłości warstw. Powstają gdy naprężenie działające na skałę przekroczy jej wytrzymałość na dany rodzaj spękań lub gdy zmieni się temperatura układu lub gdy naprężenia zostaną wywołane w skale nagle. Wynikiem deformacji nieciągłych są spękania i uskoki.
(…)
… które noszą nazwę systemu uskoków: bloki schodowe, zręby (horsty) oraz rowy tektoniczne. INNE TYPY ZABURZEŃ.
Zaburzenia glacitektoniczne - trwałe deformacje poprzedniego układu form przestrzennych zbudowanych ze skał niezdiagenerowanych spowodowane : obciążeniem lodowcem, przesuwaniem lodowca, zamarzaniem i rozmarzaniem wody w skale, odprężeniem po ustąpieniu lodowca. Te procesy powodują gwałtowne zmiany rodzaju skał i sposobu ich zalegania na niewielkim obszarze. Występowanie Polska zach. i poł. zach.
Powierzchniowe ruchy masowe - ruchy mas skalnych których siłą napędową jest grawitacja zachodzą na zboczach, stokach i skarpach gdy siły zsuwające są większe od wewn. Już w początkowej fazie ruchów masowych zachodzi zmiana sposobu przestrzennego zalegania skał. Tworzą się powierzchnie nieciągłośći wzdłuż…
… wytrzymałości górotworu. ZK rozwijają się w skałach węglanowych : wapienie, dolomity, margle, marmury gipsy. Charakter ZK tzn. rozmiary, szybkość i głębokość rozwoju zależy od budowy geologicznej skał, klimatu, warunków zasilania, przepływu i odpływu wód podziemnych, rzeźby terenu, spękań, szczelin, uskoków. Ze względu na warunki przepływu wód gruntowych krasy dzielimy na : wokółdolinny związany z drenującym…
… serycyt, chloryt kwarc; łupki łyszczykowe - struktura lepidoblastyczna, tekstura łupkowa, minerały łyszczyk, chloryt kwarc oraz skaleń; kwarcyty - z ziarn kwarcu silnie pozazębianych z domieszkami skaleni i minerałów blaszkowych, sposób ułożenia bezładny, skały jasne szarawe, zielonkaw, zwięzłe i twarde; gnejsy - kwarc, skaleń i łyszczyki i amfibole, struktury heteroblastyczne, tekstury płasko równoległe i kierunkowe, skały szarawe z różem i beżem; amfibolity - skały ciemne, struktura nematoblastyczna, tekstura bezładna, minerały amfibole i skalenie; marmury - monomineralne, kalcyt, sposób ułożenia bezładny, anizotropowość(wszystkie o ukierunkowanym ułożeniu minerałów).
Struktura geologiczna - określony układ skał powstały w wyniku działania procesów geologicznych. Struktury można rozpatrywać w 4 skalach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)