Psychologia kontaktu i umiejętności interpersonalnych
Stephen Wywieranie wpływu na grupę , rozdział 1
Stereotyp (Lippman) - stanowi jeden z mechanizmów upraszczających, które pozwalają człowiekowi poradzić sobie ze złożonym środowiskiem społecznym. Stanowi gwarancję naszego szacunku do własnej osoby, projekcję naszego systemu wartości, naszej pozycji i praw. Jest przesycony emocjami, których nie da się od niego oddzielić. Może pełnić wiele funkcji, np. pomaga w zachowaniu poczucia własnej wartości i usprawiedliwia swój status społeczny.
Stereotyp y : cechy przypisywane danej grupie społecznej dostarczają wskazówek, które pozwalają kształtować interakcje z poszczególnymi osobami czy grupami społecznymi kształtują nasze oczekiwania co do zachowania innych ludzi, co może mieć szkodliwy wpływ na interakcje (negatywne oczekiwaniaspodziewanie się negatywnych zachowań) ich podstawą poznawczą jest kategoryzacja (ich powstanie wynika z zajścia kategoryzacji) ważną rolę w ich tworzeniu odgrywają czynniki motywacyjne i poznawcze pozwalają na usprawiedliwienie dyskryminacji (Allport) negatywne stereotypy służą do racjonalizowania dyskryminacji oraz zachowania istniejących relacji nie tylko między grupami rasowymi i etnicznymi, lecz również między klasami społecznymi i przedstawicielami odmiennej płci stereotypy między grupami szczególnie łatwo się formują gdy grupy te nie stykają się ze sobą, ich kontakty są rzadkie - wtedy stereotypy przekazywane są z pokolenia na pokolenie w procesie socjalizacji Struktura stereotyp u (model sieci skojarzeniowych): poszczególne informacje to węzły, które są ze sobą połączone tworząc sieć
typy informacji reprezentowanych przez węzły w sieci stereotypowej: cechy definiujące, cechy charakterystyczne oraz indywidualne egzemplarze.
cechy definiujące kategorię to kryteria determinujące przynależność do grupy. Aby być członkiem danej grupy, człowiek musi posiadać przynajmniej niektóre z tych cech
cechy charakterystyczne nie definiują kategorii, ale są z nią związane. Najważniejszymi elementami są cechy kojarzone z kategorią. Człowiek może nie dysponować żadną z cech charakterystycznych, a nadal być zaliczanym do danej grupy.
indywidualne egzemplarze to członkowie kategorii, z którymi dana osoba bezpośrednio lub pośrednio się zetknęła (np. konkretni Amerykanie, na których wizerunku opieramy się tworząc dany stereotyp)
aktywizacja węzłów w sieci skojarzeń następuje za sprawą bodźców pochodzących z otoczenia lub bodźców wewnętrznych np. własne myśli - aktywizacja może być często automatyczna
(…)
… są za wynik czynników zewnętrznych).
Teoria ambiwalencji postaw międzygrupowych sugeruje, że na stosunek do grup napiętnowanych (np. niepełnosprawnych) składają się jednocześnie awersja i współczucie. (Katz)
Samospełniające się proroctwo - to na początku fałszywa definicja sytuacji, prowokująca nowe zachowanie, które sprawia, że pierwotnie błędna koncepcja sprawdza się. Pozorna słuszność samospełniającego…
… zewnętrznej. Efekt ten nazywa się podstawowym błędem atrybucji.
Atrybucja zewnętrzna, atrybucja sytuacyjna - rodzaj atrybucji w psychologii, zakładający, iż przyczyną zachowania danej osoby były właściwości sytuacji lub inne czynniki zewnętrzne względem tej osoby (np. przypadek, trudność zadania, pech, pogoda, śliska jezdnia, zachowanie innych ludzi, itp.) w przeciwieństwie do jego własnych cech i wyborów (np. zdolności lub ich brak, inteligencja, włożony wysiłek, motywacji, cech osobowości itp.).
Przykład: Magda jest w świetnym humorze. Przykład atrybucji zewnętrznej: Na pewno usłyszała właśnie coś śmiesznego. Przykład atrybucji wewnętrznej: Magda to wesoła dziewczyna.
Podstawowy błąd atrybucji - pojęcie wprowadzone do psychologii społecznej przez Lee Rosa. Opisuje powszechną skłonność do wyjaśniania…
… się je w związku z tzw. perspektywą spostrzeżeniową - aktor, czyli osoba której zachowanie jest wyjaśniane, znajduje się w centrum naszego pola spostrzeżeniowego (wobec czego to jego dyspozycjom przypisujemy odpowiedzialność za jego zachowanie).
Podstawowy błąd atrybucji posiada kilka specyficznych odmian:
Efekt halo Błąd pierwszego rzutu oka
Błąd łagodności
Błąd tendencji centralnej
Efekt halo (ang. halo effect) w psychologii tendencja do automatycznego, pozytywnego (efekt Galatei, efekt aureoli, efekt nimbu, efekt Polyanny, anielski efekt halo) lub negatywnego (efekt Golema, szatański efekt halo), przypisywania cech osobowościowych na podstawie pozytywnego lub negatywnego wrażenia.
Jest odmianą podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, że przypisanie jednej ważnej pozytywnej lub negatywnej właściwości wpływa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)