Jakie znaczenie posiada eksperyment dla empiryzmu?
Empiryzm to kierunek w teorii poznania, wywodzący poznanie ludzkie z doświadczenia zmysłowego, zewnętrznego lub wewnętrznego. Przeciwstawia się racjonalizmowi, rozstrzygając problem genezy poznania (empiryzm genetyczny) oraz problem sposobów osiągania zgodnego z prawdą poznania rzeczywistości (empiryzm metodologiczny). Empiryzm genetyczny głosi, że umysł jest pierwotnie pozbawiony treści poznawczych (tabula rasa), których dostarcza mu (bezpośrednio lub pośrednio) doświadczenie(w wersji skrajnej wiąże się ono ściśle z sensualizmem- źródłem wiedzy ludzkiej są wrażenia dostarczane umysłowi za pośrednictwem zmysłów). Empiryzm metodologiczny, przeciwstawiając się racjonalizmowi metodologicznemu broni tezy, że poznanie prawdziwe jest zawsze oparte na poprzedzającym je doświadczeniu i jedynie w nim może znajdować uzasadnienie. Teza ta, nie oznacza negowania roli czynników rozumowych w procesie poznawczym, przeczy jedynie możliwości tzw. czystego rozumowania, nie związanego z doświadczeniem. Zaczątki empiryzmu można znaleźć już w filozofii starożytnej. W klasycznej postaci wystąpił w nowożytnej filozofii, zwł. u Francisa Bacona( wcześniej u Rogera Bacona- późne średniowiecze angielskie) i J. Locke'a. Empiryzm wiąże wiedzę z doświadczeniem- nie ma wiedzy bez doświadczenia. Francis Bacon twierdził, że nie ma wiedzy prawdziwej bez doświadczenia, że bez oparcia się o fakty musimy popaść w błąd, a więc powinniśmy trzymać się doświadczenia(teoria metodologiczna). Inaczej Locke, twierdził że wszelka wiedza, wyobrażenia, sądy, błędne czy prawdziwe, wytwarzają się na drodze doświadczenia, innej drogi nie ma, umysł jest nie zapisaną karta, którą jedynie doświadczenie może zapisać( tabula rasa; teoria genetyczna). Doświadczenie posługuje się zmysłami, opierać się na doświadczeniu to znaczy przeważnie opierać się na zmysłach. Starożytność na ogół utożsamiała te dwie rzeczy: doświadczenie i poznanie zmysłowe, jej genetyczny empiryzm był sensualizmem. U Locke'a przeciwnie jego empiryzm nie był sensualizmem.
O specjalistach, przyrodnikach, historykach, filozofach, którzy na doświadczeniu opierają swoje badania mówimy, że są empirykami. Natomiast empirystami nazywamy tylko tych którzy nie tylko opierają się w nauce na doświadczeniu, lecz wytwarzają teorie, ze trzeba lub należy się na nich opierać. Galileusz i Newton w swoich naukach byli empirykami. Empirystami natomiast byli Bacon i Locke. W obu znaczeniach empiryzm jest skrajna teorię wiedzy uwydatniającą ROLĘ DOŚWIADCZENIA.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)