Dynamika i zróżnicowanie dochodów ludności po 1990 roku
Płace realne w Polsce są wciąż na niskim poziomie.
W porównaniu z 1989 rokiem dochody w 1998 roku były o 19,7% wyższe.
IV.
PROBLEMY UBÓSTWA
1. Podstawowe pojęcia związane z ubóstwem
Ubóstwo absolutne - stan warunków bytowych, który uniemożliwia lub w istotnym stopniu utrudnia realizację podstawowych funkcji życiowych.
Ubóstwo względne - poziom dochodów jednostki, który jest mniejszy niż przeciętny poziom dochodów lub wydatków, przyjęty w danej społeczności lokalnej lub w danym kraju.
Ze względu na przyczyny wyróżnia się:
ubóstwo zawinione - powstałe z winy osób, których dotyczy.
Ubóstwo niezawinione - powstaje z przyczyn niezależnych od samych ubogich.
Pojęcia związane z ubóstwem:
nędza,
bieda,
niedostatek,
deprywacja - poczucie upośledzenia w zakresie materialnych warunków życia. Marginalizacja - wykluczenie (ekskluzja) ludzi z życia społecznego
2. Przyczyny ubóstwa:
obiektywne (względne):
bezrobocie,
zbyt niskie płace,
niski dochód narodowy,
wysoki przyrost naturalny
b) subiektywne (absolutne):
rozwody,
samotne macierzyństwo, wielodzietność,
brak pomocy ze strony dorosłych dzieci dla starzejących się rodziców,
uchylanie się od pracy,
alkoholizm, narkomania,
rozpad rodziny,
przekonania, postawy i zachowania ludzi.
Inny podział to na przyczyny:
zewnętrzne:
brak wyboru miejsca zatrudnienia i rodzaju pracy,
brak podstawowych usług,
brak interesującej oferty kulturowej, co sprzyja prymitywizacji i wulgaryzacji życia oraz rozprzestrzeniania się postaw patologicznych,
uczestnictwo w kulturze oparte jest na modelu telewizyjno-towarzysko-alkoholowym,
trudna sytuacja mieszkaniowa, zły stan techniczno-sanitarny mieszkań oraz mała dostępność samodzielnych mieszkań dla ludzi młodych,
nie akceptowalna i niesprawna władza lokalna.
b) wewnętrzne:
niski poziom wykształcenia większości społeczeństwa, czyli brak konkurencyjności jednostki na rynku pracy,
wysokie wydatki rodzin na żywność i używki, co przy niskich dochodach uniemożliwia oszczędzanie.
Trzy stanowiska dotyczące przyczyny ubóstwa:
Teoria skażonych charakterów - ubóstwo uważane jest za wynik indywidualnych wad, ułomności i defektów. Każdy może powiększyć swoje dochody, biedny jest ten kto nie włożył odpowiedniego wysiłku. Istotę tej teorii oddaje formuł „biedny, bo głupi, głupi bo biedny”.
(…)
… zgonów w związku z czynnikami z:
pola biologii - cukrzyca, pola środowiska- zabójstwa samobójstwa,
pola zachowań - marskość wątroby, wypadki drogowe, inne wypadki,
pola opieki zdrowotnej - grypa, zapalenie płuc.
Na stan zdrowia ma wpływ min.:
Wykształcenie - najwyższy wskaźnik zgonów niemowląt jest wśród kobiet z wykształceniem niepełnym podstawowym, a najwyższy z wykształceniem wyższym.
Miejsce pracy…
… wykształcenia, przedwczesne podjęcie pracy, trudności materialne.
Utrata głównego źródła dochodu, niska emerytura, korzystanie z państwowej opieki społecznej, izolacja osoby w podeszłym wieku.
Linie ubóstwa:
Obiektywne:
Minimum socjalne - jest górną granicą ubóstwa. To najniższy koszt określonych dóbr i usług, uznanych za niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka (żywność, mieszkanie, oświata, wychowanie, kultura, odzież i obuwie, leki, higiena, sport, wypoczynek, transport rezerwa finansowa - od 4 - 8% wszystkich wydatków). Szacowana wysokość minimum socjalnego ma informować o kosztach zapewniających takie warunki życia, by rodzina czy gospodarstwo domowe mogły zachować siły życiowe, posiadać i wychowywać dzieci oraz utrzymywać więź ze społeczeństwem. Minimum egzystencji - dolna granica ubóstwa…
… się od linii ubóstwa, czyli jak dużo musiała by przeciętnie otrzymać każda osoba żyjąca w strefie ubóstwa, aby tą strefę opuścić, tzn. aby znaleźć się dokładnie na granicy ubóstwa. Wskaźnik ten podawany jest w procentach, a jego mniejsza wartość oznacza mniejszą głębokość ubóstwa.
Miary ubóstwa według kryterium minimum socjalnego:
stopa ubóstwa (odsetek osób poniżej granicy ubóstwa) od 1989 do 2002 roku skokowo narastała od 14,8% do 53,8%.
Głębokość ubóstwa w Polsce wynosiła w 1994 roku - 41%, a w 2000 spadła do 33%.
Miary ubóstwa według minimum egzystencjalnego:
Stopa ubóstwa w 2003 roku - 11,7% (ok. 4mln. ludzi)
Głębokość ubóstwa w 2003 roku - 19%
Najbardziej obiektywną metodą badań ubóstwa jest linia minimum socjalnego.
Cechy ubóstwa w Polsce:
Najwyższym odsetkiem osób ubogich charakteryzują…
… Polski (niski poziom urbanizacji, uprzemysłowienia i infrastruktury).
Najwyższym odsetkiem osób ubogich charakteryzują się gospodarstwa domowe, których głowa miała 34 lata i mniej.
Zagrożenie ubóstwem jest tym większe im większe jest gospodarstwo domowe (rodziny wielodzietne).
W Polsce bardziej współczuje się biednemu niż go obwinia za jego sytuację.
Skutki ubóstwa:
ograniczony świat instytucji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)