Tomasz z Akwinu - „Traktat o Bogu” (kwestie: 1, 2, 5)
Kwestia 1 - O wiedzy świętej, jaka jest i jaki jest jej zakres
Całą pierwszą kwestię poświęca Tomasz charakterystyce i omówieniu zadań teologii.
W artykule pierwszym stwierdza, że jest konieczne, by teologia istniała poza dyscyplinami filozoficznymi, a więc, by zajmowała się kwestami rozstrzygalnymi tylko ponad rozumem, a poprzez wiarę. Celem teologii jest przecież Bóg, który wymyka się poznaniu rozumowemu i który sam tylko, poprzez objawienie, może pouczyć człowieka o sobie.
W artykule drugim stwierdza, że teologia jest nauką, gdyż bierze początek z zasad objawionych przez samego Boga. Nie przesądza o niczym fakt, że rozprawia się w teologii o jednostkach, gdyż pełnią one tylko funkcję przykładu.
W artykule trzecim stwierdza, że teologia jest jedną nauką. Wszystko, o czym ona traktuje, rozpatrywane jest pod kątem objawienia z łaski bożej. Orzeka ona przede wszystkim o Bogu; o Jego stworzeniach mówi tylko w takim stopniu, w jakim odnoszą się one do Boga jako do swojej zasady.
W artykule czwartym stwierdza, że teologia jest nauką zarówno praktyczną, jak i kontemplacyjną, lecz bardziej jest nauką kontemplacyjną, jako że zajmuje się przede wszystkim rzeczami boskimi, a nie czynami ludzkimi.
W artykule piątym stwierdza, że teologia jest największą ze wszystkich nauk, gdyż bierze swoją pewność „od światła bożej wiedzy” (dlatego przewyższa nauki teoretyczne) i prowadzi do wiecznej szczęśliwości (która jest celem wszystkich nauk praktycznych). Z dyscyplin filozoficznych korzysta tylko w celu ułatwienia przekazu swojej treści.
W szóstym artykule stwierdza, że teologia jest mądrością, gdyż wszystkie kwestie rozpatruje przez pryzmat najwyższej ich przyczyny. Poza tym jest zbudowana w oparciu o objawioną bożą mądrość.
W siódmym artykule stwierdza, że przedmiotem teologii jest Bóg, ze względu na którego nauka ta rozpatruje jakiekolwiek inne kwestie. Mimo, że człowiek nie może zdefiniować Boga, to wystarczy, że posługuje się „skutkami Jego działań w porządku natury”.
W ósmym artykule stwierdza, że teologia posługuje się argumentami. Argumenty rozumowe nie są pomocne w udowadnianiu tego, co należy do wiary, ale to z wiary wyprowadza się inne twierdzenia. Co więcej: teologia posługuje się też argumentami opartymi na autorytecie - jej zasady są wszak dane przez objawienie.
W dziewiątym artykule stwierdza, że Pismo święte słusznie używa przenośni. Nie jest tak, by miało nie przystawać przekazywanie rzeczy boskich przez analogię rzeczy cielesnych. Bóg stworzył człowieka cielesnym i przydał mu zmysły do pomocy. Dlatego przenośnie nie są w Piśmie niczym złym. Nie pozostaje też bez znaczenia fakt, iż treści Pisma miały być zrozumiałe nie tylko dla mędrców, ale i dla prostaczków.
(…)
…).
W trzecim artykule Tomasz wymienia pięć dowodów na istnienie Boga:
dowód z ruchu (ex motu): Wszystko, co się porusza, poruszane jest przez coś innego. To, z kolei, także musi mieć swojego poruszyciela - i tak dalej, lecz nie w nieskończoność, gdyż wtedy nie byłoby pierwszego poruszającego i nastąpiłby regressus ad infinitum. Pierwszym poruszającym jest Bóg. dowód z niesamoistności świata (ex ratione causae efficientis): Wszystko, co istnieje, musiało być stworzone przez coś innego. Podobnie, musi istnieć pierwsza przyczyna, gdyż w innym wypadku nastąpiłby regressus ad infinitum. Pierwszą przyczyną sprawczą jest Bóg. dowód z przypadkowości i konieczności (ex possibili et necessario): Wśród rzeczy jedne są konieczne, a inne tylko możliwe. Gdyby wszystkie rzeczy były tylko możliwe, to znaczy, że mogłyby…
…. Na to pytanie odpowiada negatywnie: to byt wyprzedza pojęciowo dobro, gdyż to byt jest pierwszym przedmiotem poznania intelektualnego.
W trzecim artykule Tomasz zastanawia się, czy każdy byt jest dobry. Wydaje się, że nie każdy: dobro dodaje coś do bytu, a i niektóre byty są nazywane „złymi”. Z drugiej strony, każdy byt jest dziełem dobrego w najwyższym stopniu Boga i przez niego powinien być dobry. Tomasz…
… (dosłownej), alegorycznej, moralnej, anagogicznej. Nie implikuje to ich wieloznaczności, gdyż rzeczy oznaczane przez słowa są tylko znakami innych rzeczy.
Kwestia 2 - O Bogu, czy Bóg jest
W pierwszym artykule Tomasz zastanawia się, czy istnienie Boga jest oczywiste. Zdanie „Bóg jest” samo w sobie jest oczywiste, ponieważ orzecznik jest tym samym, co podmiot (Jego esencja jest równa egzystencji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)