To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
System mandatowy Ligi Narodów
Bodźce: podział terytoriów bliskowschodnich rozpadającego się imperium osmańskiego, rywalizacja UK, FRA i Niem o tereny bogate w złoża ropy oraz dążenie Żydów do utworzenia tam swojego państwa, ludobójstwo Ormian, względy humanitarne, samostanowienie narodów, itd. Początkowo układ Sykes- Picot 1916 mówi o podziale terenów między Zatoką Perską a Morzem Śródziemnym między FRA UK i ROS, na 5 części i Palestynę pod międzynarodowym zarządem, realizacja wywołała jednak wiele konfliktów między państwami, poza tym wtrącało się USA, które uważały to za rozdzielanie łupów wojennych, a nowa epoka nie powinna mieć nic wspólnego z dawnym kolonializmem; podobnie podchodziła Rosja bolszewicka, która uważała to za czysty imperializm, poza tym Włochy czuły się pokrzywdzone takimi rozwiązaniami. W takiej sytuacji Wilson w 14 punktach 8 stycznia 1918r. zawarł opinię, iż należy zrównoważyć interesy państw z interesami ludności tubylczej. Projekt brytyjski Johna Smutsa- wprowadził pojęcie mandatu, a zastosowanie systemu przewidywał wobec terytoriów Austro-Węgier, Turcji i Rosji, nie mówił nic o Niemczech bo jako reprezentant Związku Południowej Afryki liczył na przejęcie Niemieckiej Afryki Wschodniej, USA mówił raczej o podziale terytoriów Azji mniejszej, a Curzon w Armenii, nie chciano oddać żadnych afrykańskich terenów Włochom mimo postanowień z Londynu z 1915r. Wilson uważał, że aneksje zdyskredytują działalność Ligi Narodów na samym początku. Popierał system mandatowy oparty na zasadach wyznaczonych przez LN, to ona miałaby decydować, kto zajmuje się jakim terytorium i w jaki sposób ma wypełniać obowiązki. Trzeba zwrócić uwagę na to, że niechęć USA do udziału w podziale terytoriów państw pokonanych nie wynikała jedynie z idealistycznych wizji samostanowienia narodów, Stany chciały, by państwa europejskie demokratyzowały te kraje, liberalizowały rynki, a USA bez obciążenia administracyjnego miałyby dostęp do rynków dzięki polityce „otwartych drzwi”.
5 maja 1919 uzgodniono podział koloni niemieckich: UK otrzymała Niemiecką Afrykę Wschodnią (Tanganikę) i Nauru, Nowa Zelandia Samoa, Związek Południowej Afryki posiadłości w fryce Południowo-Zachodniej, Australia tereny na Pacyfiku na południe od równika a Japonia na północ od równika, później Belgia dostała Ruandę, a Laos i Kamerun zostały podzielone między UK i FRA. Armenia miała podlegać USA, zdecydowano, że w każdym ministerstwie znajdzie się przedstawiciel Stanów, ale ze względu na rewoltę z 1920 Armenia stała się republiką radziecką.
Art. 22 paktu ligi był bardzo obszerny i zawierał wiele frazesów, zapewne po to by ukryć faktyczną rolę mandatów, która niewiele różniła się od wcześniejszych koloni, opieka mandatariuszy szła tak daleko, że była to de facto inkorporacja. Artykuł nie zawierał informacji o tym kto ma udzielać mandatów, jak długo są ważne, nie rozróżnił kompetencji Zgromadzenia i Rady. Terytoria podzielono na trzy grupy: 1. Terytoria Turcji najlepiej zorganizowane politycznie i gospodarczo, które miały najszybciej odzyskać niepodległość, dwie pozostałe grupy B i C to terytoria niemieckie na Pacyfiku i w Afryce. 25 kwietnia 1920- Syria i Libia dla FRA a Palestyna i Mezopotamia dla UK.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)