To tylko jedna z 19 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Samorząd Terytorialny jako postać "uspołecznienia" władzy państwowej
Dzieje Polski to nader interesujący proces historyczny, charakteryzujący się w płaszczyźnie państwowej, w okresie feudalnym stopniowym pozbawianiem kompetencji władzy królewskiej i budową systemu przywilejów klasowych oraz uprawnień przedstawicielstw stanowych i Sejmu krajowego. Model ten okazał się nieprzydatny w warunkach centralizacji władzy państwowej państw sąsiadujących z Polską w XVIII wieku, tj. Rosji, Austrii i Prus, doprowadzając do oderwania na ich rzecz części polskiego terytorium w ramach tzw. I rozbioru w roku 1772. Próby naprawy ustroju państwa przybrały nader ciekawy kształt walki o nową konstytucję i jej uchwalenie 3 V 1791 r. Ta pierwsza w Europie pisana konstytucja oparta została na hasłach Rewolucji Francuskiej i była próbą budowy nowego społeczeństwa obywatelskiego i nowego ustroju państwa. Była jednakże działaniem zbyt późnym i nazbyt może radykalnym. Nadzieje, jakie rozbudzała, zaniepokoiły sąsiadów Polski, przyspieszając II i III rozbiór Polski w latach 1793 i 1795. Aż do roku 1918 Polska utraciła suwerenny byt, a naród polski włączony został, jako bardzo niepokorny element, w dzieje państw zaborczych. Dopiero w warunkach klęski wojennej i osłabienia tych państw Polska odzyskała suwerenność w roku 1918. Uchwalona wkrótce Konstytucja z 21 II 1921 r. (tzw. marcowa) oparta została na katalogu najbardziej demokratycznych ówczesnych zasad ustrojowych; Polska stała się republiką parlamentarną. Jednakże trudne problemy gospodarcze i polityczne ówczesnego państwa starano się rozwiązać (tak jak w całej Europie) metodą koncentracji władzy. W drodze stopniowych korekt ustrojowych doszło do wydania Konstytucji z 23 kwietnia 1935 r. (tzw. Konstytucja kwietniowa), opartej na zasadzie jedności władzy państwowej skupionej w ręku prezydenta nie podlegającego odpowiedzialności politycznej ani prawnej. Po upadku Polski w wyniku najazdu niemieckiego i rosyjskiego we wrześniu i październiku 1939 r. Konstytucja kwietniowa, stała się prawną podstawą działania rządu emigracyjnego w Londynie, aż po rok 1991, kiedy to insygnia państwowe złożono na ręce prezydenta Lecha Wałęsy, z chwilą wybrania go na ten urząd w wyborach powszechnych. Opanowanie terytorium Polski przez Armię Czerwoną przesądziło o kształcie państwa na wiele następnych lat, sprowadzając się do naśladownictwa modelu radzieckiego. W dokumentach konstytucyjnych nie odnajdziemy jasnego obrazu tego systemu, jako że opierał się on na pozaprawnych mechanizmach rządzenia partii komunistycznej i policyjnego aparatu ucisku. Początkowo w ramach prowizorycznych dokumentów konstytucyjnych nawiązywano do "demokratycznych zasad konstytucji z 1921 r." odrzucając "faszystowską" konstytucję z 1935 r. W dniu 22 lipca 1952 r. uchwalono nową konstytucję, starannie unikając sformułowań akcentujących zasady koncentracji władzy. Jednak w doktrynie prawniczej stopniowo, coraz wyraźniej, wiodącą zasadę naczelną konstytucji określać zaczęto mianem "jedności władzy państwowej", rozumiejąc przez to system centralnie i w dużej mierze pozaprawnie sterowany. W systemie tym organy państwowe, łącznie z parlamentem i radami narodowymi w terenie, wykonywały bieżące założenia programu ustalonego przez kierownictwo partii, odsuwające racje prawne na dalszy plan. Kolejne modyfikacje doktryny komunistycznej i korekty prawa budowały nową koncepcję "rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego", zawierającą pozory demokracji.
(…)
…. Rosnącym problemem staje się upolitycznianie działań administracji państwowej, zwłaszcza w sytuacji częstych zmian rządu. Dlatego za szczególnie cenne uznać należy te przepisy nowej konstytucji, które gwarantują apolityczność władzy sądowniczej czy wprowadzają korpus służby cywilnej w ramach administracji państwowej (art. 153). Upowszechnia się też przekonanie o potrzebie apolityczności w działaniach…
… zasadę wolności działalności gospodarczej i domniemanie własności prywatnej w warunkach gospodarki rynkowej. Naczelnym hasłem stała się prywatyzacja gospodarki i jej otwarcie na rynki światowe. Konstytucja z 1997 r. dokonała pewnych korekt tego systemu, wprowadzając zasadę społecznej gospodarki rynkowej (art. 20). Nowy, X rozdział konstytucji, pt. Finanse publiczne wprowadza oprócz elementarnych zasad…
… najbardziej doniosłą zmianą jest pluralizm polityczny. Łatwość tworzenia, wielość i rozmaitość partii politycznych stały się źródłem wielu inicjatyw prawodawczych i silą napędową działania organów państwowych. Mnożenie partii politycznych stwarza jednak problem, jakim jest nadmierna dezintegracja polityczna społeczeństwa, lecz nade wszystko organów przedstawicielskich. Spowodowało to korekty w obrębie prawa…
… prawnych pochodzących z poszczególnych państw zaborczych, wspomaganych prowizoryczną legislacją pierwszych lat powojennych. Rozwiązania Konstytucji marcowej, dotyczące samorządu przyspieszyły proces jego unifikacji i zawierały zasady o nieprzemijającym do dziś istotnym znaczeniu. Stojąc na gruncie możliwie pełnej realizacji zasady suwerenności narodu we wszystkich klasycznych formach, Konstytucja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)