To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Sądownictwo konstytucyjne.
W czasach Oświecenia ludzie głęboko wierzyli w potęgę ludzkiego rozumu. Tworzyły się wówczas nowoczesne państwa narodowe. Powszechnie wierzono, że stanowione prawo będzie przestrzegane i nie będzie naginane. Nie widziano więc potrzeby stanowienia instytucji, która miała by pilnować aby żadne siły nie próbowały zaszkodzić ogólnym prawom narodowym, ustanawiającym ustrój i podstawy wzajemnych stosunków władzy.
Była to oczywiście założenie utopijne, gdyż zawsze znajdą się czarne owce, które będą chciały nabroić. Twórcy I Konstytucji Francji nie zdawali sobie jeszcze z tego sprawy, gdyż powierzyli ochronę konstytucji wszystkim Francuzom. Nie występowała żadna ochrona prawna. Co prawda Konstytucja stwierdzała, że próba zmiany ustroju przez nią stanowionego, daje ludowi prawo do czynnego wystąpienia, do rewolucji, ale było to założenie czysto hipotetyczne. Jeszcze radykalniejsza w swych zapisach była Konstytucja Jakobińska z 1793 roku, która obligatoryjnie wzywała do oporu, gdyby ktokolwiek ośmielił się zmienić istniejący stan.
Cały XIX wiek był arena zmagań starego porządku z nowym. Ostatecznie zwycięsko z tej walki wyszedł Liberalizm i demokratyczny system rządów. Powstało wówczas pytanie -kto ma stać na straży praw? Parlament, który przecież to prawo stanowi, lub może kontrola powinna być pozaparlamentarna.
Pierwsza z powyższych zasad zaczęła być stosowana już w średniowieczu. Już wówczas urzędnicy byli odpowiedzialni za jakość ustaw przed parlamentem. Zasady odpowiedzialności urzędników przed parlamentem wprowadziło wiele państw. Parlamentarzyści jako przedstawiciele narodu teoretycznie powinni mieć prawo do orzekania czy prawo konstytucyjne jest łamane czy nie. Ale w rzeczywistości do takich osądów potrzebne są bardzo wysokie kwalifikacje, których większość posłów nie posiada. Więc w chwili obecnej takie rozwiązanie jest mało realne. Zwłaszcza, że pojawiają się zewsząd głosy, że ustawodawca nie może kontrolować zgodności z Konstytucją ustaw przez niego stanowionych, gdyż było by to działanie nieobiektywne i mało przekonywujące.
Dużo popularniejsza jest kontrola prawa konstytucyjnego przez czynniki pozaparlamentarne. W tym przypadku możemy mówić o dwóch głównych modelach tej kontroli. Model USA.
W tym modelu nie istnieje osobny pion sądownictwa konstytucyjnego. Sprawami zgodności ustaw z konstytucją zajmują się sądy powszechne z sadem najwyższym włącznie. Nie występuje tam abstrakcyjna kontrola konstytucyjności ustaw (porównanie tekstu ustawy z Konstytucją). Możliwość sprawdzenia zgodności występuje tylko w pewnym określonym przypadku. Gdy w sprawie karnej toczącej się przed sądem powszechnym, sędzia wyda wyrok skazujący, a według skazanego wydał go na podstawie niekonstytucyjnej ustawy, ma on prawo zaskarżenia jej do sądu wyższej instancji. Gdy sąd wyższej instancji uzna, że faktycznie jakaś ustawa, lub jej cześć jest niezgodna z Konstytucją, wówczas sędzia wyłącza ją z toczącego się postępowania, ale poza tą konkretną sprawą nadal ona funkcjonuje w systemie prawnym! Gdy sąd wyższej instancji uzna ustawę na podstawie, której zapadł wyrok za zgodną z Konstytucją, wówczas skazany może odwołać się do Sądu Najwyższego. Ten albo podtrzymuje decyzję sądu niższej instancji i sprawa jest ostatecznie zamknięta, lub stwierdza niezgodność ustawy z Konstytucją. Wówczas zły przepis może zostać całkowicie wykreślony z systemu prawnego i sprawa zaczyna się od nowa.
(…)
… byli prezydenci tego kraju. Członków TK obowiązuje zasada inkompatibilitas, z wyjątkiem zawodu profesora wyższej uczelni.
Kompetencje TK są zróżnicowane. Ale w kwestiach zasadniczych zbliżają się do siebie. Do podstawowych wspólnych kategorii można zaliczyć:
Badanie zgodności aktów ustawodawczych, umów międzynarodowych, itd. z Konstytucją.
Rozpatrywanie skargi konstytucyjnej obywateli, którzy uważaja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)