To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Role społeczne i struktury ról
5.1 Wewnętrzna struktura roli jednostki
Rola społeczna obejmuje dwa poziomy: po pierwsze - strukturalnie narzucane nakazy roli (m.in. społeczne przepisy i żądania dot. działań i zachować jednostki), po drugie - osobowościowa definicja roli. Strukturalnie narzucane nakazy roli składnikiem grupy społecznej, jej systemu norm i wartości. Osobowościowa definicja roli jest komponentem osobowości jednostki. Daniel Levinson: „Tradycyjną teorię roli społecznej można poddać krytyce z powodu założenia, iż definicja roli jednostki determinowana jest niemal całkowicie przez strukturę społeczną” - wytworzyły się 2 typy podejścia. 1. struktura społeczna, jako czynnik determinujący osobowość, jej poszczególne elementy i cechy; 2. „adaptacja jednostki jest determinowana przede wszystkim osobowością oraz że rzeczywistość jest w przeważającej części ustrukturalizowaną przez jednostkę dla zaspokojenia jej wewnętrznych potrzeb”.
Daniel Levinson: „Dana definicja roli podlega zarówno wpływom psyche, jak i socius, a także sama na nie wpływa. Jeśli chcemy właściwie rozumieć naturę, determinanty i konsekwencje definicji roli, to potrzebna jest nam podwójna perspektywa - osobowości i struktury społecznej. Zastosowanie tych dwóch punktów odniesienia jest - podobnie jak używanie dwojga oczu - niezbędne dla uzyskania głębi naszej wizji społecznej”.
Oba poziomy roli zawierają dalsze elementy strukturalne: subpoziomy. Strukturalne nakazy roli obejmują z jednej strony tzw. ułatwienia roli (określone czynniki natury technicznej, ekologicznej, kulturowej. Inny subpoziom roli w obrębie pierwszego poziomu - dylematy lub problematyczne kwestie roli (normy, wartości, nakazy często są wieloznaczne, rozbieżnie interpretowane). Subpoziomy w ramach szerokiego poziomu zwanego osobowością odnoszą się równocześnie do dwóch aspektów indywidualnej roli społecznej - aspektu osobowościowego (koncepcja roli - system poglądów jednostki na to, jak powinna ona działać, zajmując taką, a nie inną pozycję, jakimi środkami się posługiwać i jakie cele osiągać) i behawioralnego (odegranie roli - zachowania jednostki zdeterminowane z jednej strony przez nakazy i wymogi strukturalne, z drugiej strony do zachować zdeterminowanych przez koncepcję roli; poziom podwójnie determinowany: zewnętrznie i wewnętrznie). Wewnętrzna stratyfikacja roli jednostki
Struktura roli społecznej jest wewnętrznie ustratyfikowana. Stratyfikacja ta jest system trojakiego rodzaju cech: cech podstawowych (niezbędnych dla danej roli), cech wystarczających dla danej roli (ich brak istotnie odbija się na swoistym charakterze roli) i cech peryferyjnych (ich brak nie pozbawia roli jej istoty)
Najczęstszy sposób oddziaływania struktury na jednostkę i jej reakcji na te naciski strukturalne można ująć następująco: role społeczne stanowią jedynie do pewnego stopnia strukturalne naciski skłaniające człowieka do określonych, społecznie pożądanych działań, a do pewnego stopnia stanowią jego konstytucję psychiczną, jego własny system wartości, jego własny sposób działania i jego własne poczucie wolności i autonomii.
(…)
… od początku do końca jest zaprogramowane przez strukturę. To właśnie cechy struktury społecznej narzucają człowiekowi określony typ zachowania się, a nie odwrotnie. W bardzo zbliżony sposób działa mechanizm opierający się na różnicach władzy związanej ze statusami występującymi w zespole ról. Mechanizm polegający na usunięcia z pola widzenia osób uwikłanych w zespole ról, czyli członków zespołu ról…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)