To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Przesłanki odzyskania przez Polskę niepodległości
Jak pisze Norman Davies w „Bożym Igrzysku”: Polska stworzyła się sama w próżni, jaka powstała po upadku trzech mocarstw rozbiorowych. (...) Swego poczęcia nie zawdzięcza nikomu, nawet samym Polakom, którzy z konieczności zmierzali do neutralizacji własnych sił politycznych.
Główne czynniki, które przyczyniły się do „wybicia się Polaków na niepodległość”
zmiana koniunktury międzynarodowej i umiędzynarodowienie sprawy polskiej
klęska państw zaborczych w wyniku I wojny światowej i ich dezintegracja terytorialna
walka Polaków o odzyskanie niepodległości, aktywność polityczna
Zmiana koniunktury międzynarodowej i umiędzynarodowienie sprawy polskiej
przełomowe znaczenie Aktu 5 listopada 1916 r. Nastąpiło przekreślenie solidarności mocarstw wobec sprawy polskiej. W akcie tym znalazło się stwierdzenie, że z ziem Królestwa Polskiego „utworzone zostanie samodzielne państwo z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem. Nowe Królestwo znajdzie w łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami (Niemcami i Austro-Węgrami) rękojmię do swobodnego sił swych rozwoju.”. Od tej pory kwestia polska stała się kwestią przetargową między państwami Ententy a państwami centralnymi.
22 stycznia 1917 r. prezydent Thomas Woodrow Wilson wygłosił orędzie do Senatu USA, w którym znalazło się stwierdzenie, że: „winna istnieć zjednoczona, niepodległa i autonomiczna Polska”
nastąpiła zmiana stanowiska Rosji, spowodowana wybuchem rewolucji. W odezwie Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich z 27 marca 1917 przyznano Polsce prawo do zupełnej niepodległości. 15 listopada 1917 r. została ogłoszona Deklaracja Praw Narodów Rosji.
w czerwcu 1917 r. rozpoczęło się formowanie armii polskiej we Francji
skutkiem przewrotu w Piotrogrodzie było pogrążenie się Rosji w wojnie domowej, co przejściowo usunęło niebezpieczeństwo ingerencji rosyjskiej. Zwycięstwo bolszewików skłoniło Ententę do bardziej zdecydowanych działań.
prezydent USA T.W.Wilson 8 stycznia 1918 r. w orędziu do Kongresu przedstawił „14 Punktów”. 13 Punkt głosił, że: „powinno być utworzone niepodległe państwo polskie, które winno objąć ziemie zamieszkałe przez ludność bezspornie polską, mieć zapewniony wolny i bezpieczny dostęp do morza”
b) Klęska państw zaborczych w wyniku I wojny światowej i ich dezintegracja terytorialna
na jesień 1918 r. nastąpiła klęska Niemiec i Austro-Wegier. Rosja pogrążona była w chaosie, spowodowanym wojną domową. Przestraszona zwycięstwem bolszewików Ententa zdecydowała się poprzeć sprawę polską.
c) Walka Polaków o odzyskanie niepodległości, aktywność polityczna
(…)
… pogrążona była w chaosie, spowodowanym wojną domową. Przestraszona zwycięstwem bolszewików Ententa zdecydowała się poprzeć sprawę polską.
c) Walka Polaków o odzyskanie niepodległości, aktywność polityczna
zmiana sytuacji międzynarodowej wpłynęła na postawę polskich obozów politycznych:
Narodowa Demokracja: wobec osłabienia Rosji i przypuszczalnej porażki Niemiec o losie Europy Wschodniej zadecydują mocarstwa zachodnie. Przywódcy Narodowej Demokracji utworzyli w 1917 r. w Szwajcarii Komitet Narodowy Polski, który objął zwierzchnictwo nad powstającym od 1917 r. Wojskiem Polskim we Francji. Komitet był uznawany przez rządy zachodnie za rodzaj polskiego przedstawicielstwa politycznego.
Obóz piłsudczykowski: wobec rewolucji i praktycznego wyeliminowania Rosji z udziału w wojnie, traci sens antyrosyjski sojusz z państwami centralnymi. Zerwano współpracę z tymi państwami (1917 r. - kryzys przysięgowy). Piłsudczycy skoncentrowali się na budowie Polskiej Organizacji Wojskowej. Ośrodek kierowniczy tego obozu doprowadził w listopadzie 1918 r. do powstania w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej.
Obóz aktywistów: pozostała część (głównie partie konserwatywne i ziemiańskie, od lutego…
… skupione w Związku Budowy Państwa Polskiego), kontynuowały współpracę z państwami centralnymi, licząc na poszerzenie samodzielności instytucji powstałych w efekcie Aktu 5 listopada.
na skutek rozpadu struktur zaborczych nastąpiło tworzenie własnych ośrodków władzy politycznej:
zabór austriacki: 28 października 1918 r. powstała Polska Komisja Likwidacyjna; 30 października 1918 r. w Cieszynie powstała Rada…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)