To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dariusz Kadulski
Poglądy Émile Durkheima na religię
Francuski filozof, socjolog i pedagog Émile Durkheim (1858-1917) jest
reprezentantem socjologizmu – czyli socjologicznego sposobu wyjaśniania
zjawisk Ŝycia społecznego. „Fundamentalnym załoŜeniem przedstawionej
przez Durkheima teorii religii jest twierdzenie, iŜ jest ona zjawiskiem
społecznym
stanowiącym
integralny
system
całościowego
systemu
społecznego i jako taka musi być badana za pomocą metod badawczych
stosowanych do badania całości społeczeństwa.”1 Zatem przedmiotem badania
będzie fakt społeczny, a ten Durkheim definiuje jako „wszelki sposób
postępowania, utrwalony lub nie, zdolny do wywierania na jednostkę
zewnętrznego przymusu; (...) taki, który jest w danym społeczeństwie
powszechny, mający jednak własną egzystencję, niezaleŜną od jego
jednostkowych manifestacji."2 Podstawowymi cechami faktów społecznych są
zatem: powszechność, zewnętrzność wobec jednostki i przymusowość.
powstają one wyłącznie w zbiorowościach i nie dają się tłumaczyć
indywidualnymi cechami jednostek. Powinny być badane z zewnątrz,
obiektywnie i bez stosowania introspekcji – czyli jak rzeczy.
W swojej teorii Durkheim zwraca uwagę na to, Ŝe do potrzeb kaŜdego
społeczeństwa naleŜy potrzeba zapewnienia wewnętrznej harmonii oraz
adaptacja do otoczenia. By owa więź mogła zaistnieć i się utrzymać konieczne
jest powstanie między jednostkami silnych więzi, które polaczą je we
wspólnotę myśli, uczuć i czynów.
Durkheim zwracał uwagę tez na dualizm ludzkiej natury. Postrzegał
człowieka jako swoistą unię sfery zmysłów, rozumu i instynktów z
przeciwstawną sferą moralności i altruizmu. Widział w człowieku i
1
J. Swolkień, Ł. Trzciński: „Wprowadzenie do etnologii religii”, część I,
Uniwersytet Jagielloński instytut Religioznawstwa Skrypty Uczelniane nr 563,
Kraków 1987, s. 40.
2
E. Durkheim: „Zasady metody socjologicznej”, Warszawa 2000, s. 41.
społeczeństwie walkę tego, co zwierzęce z ty, co społeczne. „Aby człowiek
mógł wejść w sferę społeczną, musi pokonać w sobie swą zwierzęcą naturę.
Jest to moŜliwe dzięki istnieniu religii, która spełnia role pomostu łączącego te
dwa odrębne światy”.3 wszelkie wierzenia pokazują człowieka rozdartego na
ciało i duszę, a Ŝycie człowieka przebiega drogą świecką - profane, będącą
domena ciała i zmysłów oraz drogą świętą – sacre, która jest domeną duszy i
wykracza poza doświadczenia zmysłowe. Religia pozwala człowiekowi
pokonać własny egoizm i wznieść się do dzielenia doświadczenia z innymi
ludźmi. Dzieje się tak na skutek – choćby na skutek dostrzegania, Ŝe ta
kondycja dotyczy takŜe innych ludzi. W ten sposób religia stwarza człowieka
jako istotę społeczną.
Człowiek jest zdolny podporządkowywać się nakazom wtedy, gdy
pochodzą one od istoty wyŜszej. Dla kaŜdej jednostki taką ‘istotą” jest
społeczeństwo. To w nim powstają fakty społeczne, które wobec jednostki są
zewnętrzne, które jednostkę dyscyplinują i determinują. Jednostka staje wobec
nich bezbronna i nie moŜe stawić im oporu bez
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)