Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości - organizacja, właściwość, tryb działania
MTS - działa od 1946 r. na podstawie statutu, który jest załącznikiem do KNZ i stanowi jej integralna część. Ma swoją siedzibę w Hadze. Językami oficjalnymi są angielski i francuski.
Organizacja:
MTS liczy 15 sędziów wybieranych przez ZO i RB z uwzględnieniem klucza geograficznego. Sędziowie muszą spełnić następujące wymagania: wysoki poziom moralny, kwalifikacje do piastowani najwyższych urzędów sędziowskich w państwie, uznany autorytet, nie mogą wykonywać innych zajęć. Sędziowie są wybierani na 9 lat z możliwością reelekcji, co trzy lata wymienia się 1/3 składu. Sędziowie są niezależni, nieusuwalni i bezstronni, posiadają przywileje i immunitety (dyplomatyczne), a ich pensja jest zwolniona od podatku. Sędzia może być włączony ze składu orzekającego na własna prośbę lub na zgodę prezesa. W MTS nie mogą zasiadać dwie osoby z tego samego państwa. Każda ze stron sporu może delegować do MTS swojego sędziego, jeżeli aktualnie nie jest w nim reprezentowany (tzw. sędzia narodowy, ad hoc).
Spośród sędziów wybierani są prezes i wiceprezes na 3-letnią kadencję
Skład:
Co do zasady MTS orzeka w pełnym składzie 15 sędziów, jednak minimalna wielkość składu wynosi 11 sędziów. Do ważności wyroku konieczna jest obecność 9 sędziów (bez sędziów narodowych) - i jest to tzw. quorum. W trybie uproszczonym za zgoda stron może zapaść wyrok w izbie 5- osobowej, można też utworzyć specjalne, 3-osobowe izby do orzekania w określonym rodzaju spraw.
Właściwości:
Kompetencje ratione perosonae - przed MTS mogą stawać tylko państwa, które są stronami statutu, przy czym można być stroną statutu, a nie być członkiem ONZ. Przed MTS mogą stawać również takie państwa, które oddały spór przed MTS na warunkach ustalonych przez RB.
Interwenient - państwo uczestniczące w procesie, gdyż jego interes prawny mógłby zostać naruszony przez wyrok.
Organizacje międzynarodowe - mogą dostarczać MTS informacji, muszą by poinformowane o toczącej się sprawie, jeżeli wymaga ona interpretacji statutu.
Kompetencje ratione materiae - MTS działa tylko wtedy, gdy zostanie mu przedstawiony jakiś spór, jego kompetencja jest dobrowolna. Zgoda państwa na oddanie sporu pod MTS może być wyrażona poprzez przyjęci klauzuli fakultatywnej zawarcie w umowie odpowiedniej klauzuli sądowej lub ex post po zaistnieniu sporu.
Klauzula fakultatywna - zawiera dobrowolne zobowiązanie do poddania się na zasadzie wzajemności pod jurysdykcje MTS. Jedynie połowa państw ONZ przyjęła tę klauzulę, niektóre z nich z pewnymi zastrzeżeniami.
Opinie doradcze - na wniosek ZO lub RB MTS może wydać opinie doradczą, zawierającą kwestie prawne. Wydawanie opinii doradczych przebiega w oparciu o procedurę zwykłego postępowania. Wcześniej Sekretarz Generalny informuje o rozpoczęciu takiej procedury państwa i organizacje, które mogłyby być zainteresowane daną sprawą.
(…)
…, rozstrzygającego spór między państwami przedłożony mu na podstawie kompromisu zawartego przez strony w odniesieniu do danego sporu lub na podstawie klauzuli zawartej w umowie międzynarodowej obowiązującej strony uczestniczące w sporze
Sadu o kompetencji obowiązkowej opartej na deklaracji złożonej zgodnie z art.36 ust.2 statutu, działającego na podstawie skargi wniesionej przez jedną ze stron;
Doradcy prawnego ONZ i organizacji wyspecjalizowanych ONZ, wydając opinie doradcze na żądanie zgromadzenia ogólnego, rady bezpieczeństwa lub innych organów i organizacji upoważnionych przez zgromadzenie ogólne;
Sadu polubownego orzekającego ex aequo et bono, jeśliby strony się na to zgodziły.
Postępowanie przed MTS:
Postępowanie to składa się z dwóch części:
pisemnej
Ustnej
w toku postępowania pisemnego strony przedkładają…
… obowiązkowej - na podstawie klauzuli fakultatywnej,
doradca prawny ONZ - wydaje opinie doradcze,
sąd polubowny - przeka ex aequo et bono na życzenie stron.
Postępowanie:
Składa się z dwóch części - pisemnej i ustnej. Rozprawa jest publiczna, chyba że MTS postanowi inaczej lub poproszą go o to strony. Rozprawą kieruje prezes, wiceprezes lub najstarszy wiekiem sędzia. Przedstawiciele stron korzystają…
… i organizacje, które mogłyby być zainteresowane daną sprawą.
Kompetencje ratione iuris - podstawy orzekania MTS:
konwencje międzynarodowe,
zwyczaj międzynarodowy,
ogólne zasady prawa,
wyroki sądowe i opinie znawców prawa,
według zasady słuszności
MTS przejawia stałą tendencję do szerokiego traktowania swojej kompetencji. Stosuje więc zasadę forum prorogatum - tj. zgoda państwa na jurysdykcję MTS może wynikać…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)