Wyjaśnij znaczenie pojęcia immanencja. Odnieś je do odpowiednich kierunków filozoficznych.
IMMANENCJA (łac. immanens - wewnętrzny, tkwiący w czymś) to termin filozoficzny stosowany na określenie relacji przedmiotu do jego otoczenia, polegającej na pozostawaniu wewnątrz określonych granic albo na niezależności od czynnika zewnętrznego. Jest przeciwieństwem transcendencji (czyli tego, co wykracza poza zakres jakiejś rzeczywistości). W tradycji chrześcijańskiej metafizyczne rozumienie immanencji służy przede wszystkim do określania związków Boga ze światem. Immanencja to nieodłączność występowania danych dwóch lub więcej elementów, zawieranie się pewnej cechy czy części jako być może odrębnej co do natury, ale nierozerwalnej i niezaprzeczalnej w całości. Przykładowo Bóg jest immanentny, ponieważ Jego obecność jest cechą Jego stworzenia, ale też nie jest On poddany żadnym prawom rządzącym światem. Inny przykład: istnienie pestki w śliwce jest immanentną cechą samej śliwki. Pestka wprawdzie nie jest śliwką, ale też śliwka bez pestki nie będzie prawdziwą śliwką :-).
Często też immanencję ocenia się jako coś zbędnego. Dzieje się tak dlatego, że przez różność natur coś, co jest immanentne, w zasadzie mogłoby nie istnieć. Jednak jest to wrażenie pozorne i błędne, ponieważ pomijanie tego, co immanentne redukowałoby całość do nieprawdziwego, nowego i zubożonego układu - zupełnie różnego od tego, którym był początkowo.
Można wyróżnić przynajmniej 3 dziedziny problemów, w których pojęcie immanencji odgrywa istotną rolę:
1. teologiczno-metafizyczna dyskusja na temat relacji Boga do świata
2. problem zasięgu poznania ludzkiego (Kant)
3. problem charakteru relacji między świadomością a światem.
Wykorzystując rozróżnienie "actio immanens" i "actio transiens" (pierwsze to działanie, d. 2którego efekty pozostają w podmiocie, np poznanie; drugie to działanie, którego efekty wykraczają poza obrąb podmiotu działąjącego), filozofia średniowieczna wyjaśniała identyczność Boga jako istniejącego w Trzech Osobach i Jego transcendencję w stosunku do świata. Relacje między poszczególnymi osobami są rezultatem poznawczej "actio immanens" oraz miłości, natomiast stworzenie świata z wolnej woli było pojęte jako "actio transiens". Kant zapoczątkował nowe zastosowanie terminu "immanecja". "Zasady, których stosowanie trzyma się całkowicie w szrankach możliwego doświadczenia, chcemy nazywać zasadami immanentymi, te zaś, które mają przekroczyć jego granice, transcendentnymi."(Krytyka czystego rozumu) Dotyczy to wykorzystania wszystkich podstawowych pojęć umysłu (form naoczności i kategorii) w kontekście całego systemu wiedzy dostępnej człowiekowi. Użycie form naoczności i kategorii w ramach możliwego doświadczenia jest immanentne i prawomocne, natomiast wykorzystanie idei, jako pojęć dotyczących przedmiotów wykraczających poza możliwe doświadczenie, jest transcendentne i nieprawomocne.
(…)
… wykraczających poza możliwe doświadczenie, jest transcendentne i nieprawomocne. Zagadnieniem immanencji zajmowali się również idealiści niemieccy (Fichte, Schelling, Hegel), spekulując na temat absolutnego "ja" i wiedzy absolutnej . Świat został to pojęty jako immanentne rozwinięcie "ja"absolutnego. W XX w. zagadnienie immanencji było najszerzej dyskutowane w fenomenologii. Zajmował się tym E. Husserl.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)