Wykład, z którego pochodzą notatki prowadzi dr Jan Dębski na UJ w Krakowie. Notatka ma 2 strony, format doc. W treści notatki następujące zagadnienia: Gawryła Dzierżawin (1743 - 1816),
wojsko, pułk Preobrażeński, powstanie Pugaczowa, krytyka poczynań generalicji carskiej po upadku powstania Pugaczowa, Felicja, 1783, krytyka dworu carskiego, orientalizm, oda panegiryczna, kariera polityczna, minister sprawiedliwości, Bóg, ody duchowne, człowiek z punktu widzenia deistycznego, Nieśmiertelna dusza, Chrystus, ody satyryczne, Widzenie Mirzy, Wielmoża, Wielmożom i Sędziom, Wielka Rewolucja Francuska, hymn jakobinów, sprzeciw wobec absolutyzmu, Na śmierci księcia Mietcziewa, Wodospad, Potiomkin, Anakreont, Anakreont u pieca, zderzenie kultury antycznej z rodzimą tradycją rosyjską, Do Eugeniusza - życie w Zwance, nurt sentymentalny, początki sentymentalizmu w Rosji.
Gawryła Dzierżawin (1743 - 1816).
Pochodził z podupadłej rodziny ziemiańskiej zamieszkałej w Gubernii Kazańskiej. W wieku 11 lat został osierocony przez ojca, co zmusiło go do przerwania nauki w gimnazjum i podjęcia pracy zarobkowej. Wstąpił do armii, ale ponieważ był biedny służył tam jako szeregowy żołnierz, za to w elitarnym Preobrażeńskim Połku. Brał udział w powstaniu Pugaczowa. Miał konserwatywne poglądy (zarówno społeczne, jak i polityczne), ale uważał, że porządek powinien być przestrzegany, jakikolwiek by nie był (“dura lex, sed lex”). Był bardzo przyzwoitym człowiekiem, nie zmieniał swoich poglądów z powodów politycznych. Otwarcie krytykował poczynania generalicji carskiej po upadku powstania Pugaczowa, za to musiał odejść z armii. Został jednak wynagrodzony niewielkim majątkiem i liczbą 300 dusz chłopskich. W 1778 roku ożenił się. Rozgłos przyniosła mu, napisana w 1783 roku, oda pt. “Felicja” dedykowana Katarzynie II. Dzierżawin opracował mistyfikację, iż oda ta została przetłumaczona z języka arabskiego (odwołanie do orientalizmu). Przedstawiał Katarzynę II jako osobę skromną (co akurat było zupełnym rozminięciem się z prawdą), jako kobietę pracującą, zarządzającą całym państwem, zajmującą się ustawodawstwem, a to z kolei uważał za bardzo ciężką pracę. Dzierżawin usiłował ukazać carycę w ludzkim świetle, natomiast jej otoczenie pokazał w formie satyrycznej, krytycznej. Dwór według niego to grupa próżniaków, leniwców, zajmujących się jedynie rozrywką. W utworze nie padły żadne konkretne nazwiska, ale współcześni doskonale wiedzieli kogo Dzierżawin miał na myśli (np. bracia Orłowie, którzy byli miłośnikami koni i wyścigów konnych, wyhodowali specjalną odmianą koni - kłusaków, biegających jedynie kłusem). W utworze tym od samego początku ujawnia się podmiot liryczny (ja), co było w odach panegirycznych dotąd niespotykane. Dzierżawin złamał zasadę czystości gatunku, bo wprowadził elementy satyryczne do ody panegirycznej. Po opublikowaniu tego utworu autor został zaproszony na audiencję u Katarzyny II. Otrzymał wówczas propozycje pracy jako jej osobisty sekretarz do spraw podań. Współpraca ta jednak szybko się zakończyła, gdyż Dzierżawin rozczarował się prawdziwym wizerunkiem i charakterem carycy, która zaczęła się mu jawić jako osoba kapryśna, despotyczna. Zamieszkał więc w sowim majątku o nazwie Zwanka, gdzie znakomicie się czuł (atmosfera na dworze carskim ewidentnie mu nie odpowiadała). Następcy Katarzyny II oferowali mu wiele wysokich stanowisk w państwie (m.in. car Aleksy I mianował go Ministrem Sprawiedliwości, jednak Dzierżawin po roku (1803) podał się do dymisji)
(…)
… deistycznego (Bóg stworzył świat, ale nie interesuje się jego losami). Był to jedyny utwór tego rodzaju tłumaczony na języki europejskie, a nawet na język japoński. Temat duszy ludzkiej poruszył Dzierżawin w odzie “Nieśmiertelna dusza”, natomiast kwestię Boga - człowieka próbował rozważyć w odzie “Chrystus” o charakterze eschatologicznym. Ody satyryczne to m.in. “Widzenie Mirzy”, “Wielmoża”, “Wielmożom…
…. “Na śmierci księcia Mietcziewa”. W odzie “Wodospad” upamiętnił zmarłego kochanka Katarzyny II - Potiomkina. Snuje tam autor przemyślania o przemijaniu, śmierci, istocie życia człowieka. Dzierżawin przyczynił się także do rozwoju poezji lirycznej w Rosji. Był zafascynowany twórczością Anakreonta, interesowała go przede wszystkim poezja lekka (dotycząca piękna przyrody, natury, romansów). Opublikował zbiór pt…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)