Filozofia żydowska
Salomon ibn Gabirol
Salomon ibn Gabirol żył w XI wieku. Pozostawał pod wpływem filozofii arabskiej. Wpływ neoplatoński ujawnił się w jego emanacjonistycznym schemacie filozofii. Szczytem hierarchii bytu jest Bóg - niepoznawalny dla rozumu dyskursywnego, daje się ująć poznawczo na drodze intuicji i ekstazy. Uzupełnieniem tej koncepcji jest nauka o woli Bożej, która stwarza lub z której emanują wszystkie pozostałe byty. Wola Boża, podobnie jak sam Bóg, przekracza złożenie materii i formy i może być pojmowana poznawczo jedynie w doświadczeniu mistycznym. Trudno określić relację pomiędzy Bogiem a wolą Bożą; może być owa wola drugą (po Bogu) emanacją.
Interesującym punktem systemu Salomona jest doktryna uniwersalnego hylemorficznego złożenia we wszystkich bytach poniżej Boga. Jak od Duszy Świata (trzeciej emanacji) pochodziły formy jednostkowe, tak samo pochodziła od niej materia duchowa oraz materia cielesna. Materia, która nie pociąga sama z siebie cielesności, jest zasadą ograniczenia i skończoności wszystkich stworzeń; jest hylemorficznym złożeniem we wszystkich stworzeniach, które odróżnia je od Boga.
Mojżesz Majmonides
Mojżesz Majmonides żył w XII wieku; został zmuszony do opuszczenia mauretańskiej Hiszpanii, która przestała już w tym czasie być przyjazna dla filozofów. W swoim „Przewodniku dla błądzących” próbował uczynić z filozofii racjonalną podstawę teologii, przy czym przez filozofię rozumiał filozofię Arystotelesa. Jeżeli twierdzenia Starego testamentu wyraźnie przeczą temu, do czego doszedł rozum, to należy je interpretować alegorycznie. Pomimo to, niektóre podania Pisma przedkładać należy nad rozum, jak na przykład doktrynę creatio ex nihilo.
Majmonides na kilka sposobów dowodził istnienia Boga - z ruchu, z konieczności i z niesamoistności świata. Na poparcie tych argumentów przytaczał twierdzenia Arystotelesa z „Fizyki” i „Metafizyki”. Należy przy tym zauważyć, że Majmonides kładł znacznie większy niż Tomasz z Akwinu nacisk na nieodpowiedniość pozytywnych orzeczeń o Bogu.
Ogólnie rzecz biorąc, Majmonides znacznie lepiej niż Salomon ibn Gabirol uzgodnił filozofię grecką z ortodoksją żydowską.
HISTORIA FILOZOFII ŚREDNIOWIECZNEJ
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)