FILOZOFIA PRZYRODY:
TALES z MILETU - żył na przełomie VII i VI w. p.n.e., za czasów Solona i Krezusa. Zajmował się prócz filozofii również polityką, był też inżynierem, technikiem, kupcem, podróżnikiem. Nie spisał swoich poglądów.
Teoria Talesa mówi, że wszystko jest z wody, z wody powstało i z niej się składa. Już wcześniej ludzie wypowiadali zbliżony pogląd, wierząc, że wszystko pochodzi od Okeanosa i Tetydy. Wówczas jednak chodziło o bóstwa wody; Tales jako pierwszy stwierdził, ze świat powstał z realnej materii. Powoływał się przy tym na obserwacje zjawisk przyrodniczych: to, co żyje, żyje wilgocią, martwe wysycha, zarodki wszystkiego są mokre, a pokarm soczysty. Dążył do pokazania w ten sposób, że woda jest życiodajna, zawiera siłę produktywną, posiada więc cechy niezbędne, by rozwinęła się z niej cała przyroda.
Filozofię zapoczątkowaną przez Talesa rozszerzyli jego rodacy w koloniach jońskich:
ANAKSYMANDER - pochodził z Miletu, był uczniem Malesa, żył w II poł. VI w. p.n.e.. Autor pierwszego w Grecji dzieła filozof. O przyrodzie.
Anaksymander jako pierwszy zaczął używać terminu początek (arche), który oznaczał dla niego nie tylko pierwszy moment w rozwoju rzeczy - uważał, że to, co było na początku, nie przestaje istnieć, tylko przybiera inne kształty. Zdaniem Anaksymandra pierwotna zasadą, czyli początkiem jest bezkres, co uzasadniał mówiąc, że musi ona być bezgraniczna, gdyż inaczej wyczerpałaby się. Nieograniczony rozrost przyrody wskazywał mu, że i zasada musi być nieograniczona, bezkresna. Przyroda powstaje z bezkresu nie przez przemianę żywiołów, lecz przez wyłanianie się przeciwieństw. Proces ten powoduje wieczny ruch
Inną teorię pierwotnej zasady reprezentuje Heraklit.
HERAKLIT - Z Efezu, żył w koloniach Azji Mniejszej, na przełomie VI i V w. p.n.e. Napisał dzieło złożone z trzech traktatów: kosmologicznego, politycznego i teologicznego. Podłoże jego teorii stanowi obserwacja świata zewnętrznego połączona z introspekcją.
Heraklit głosił, że pierwotną arche stanowi ogień, który staje się morzem, powietrzem, ziemią i znów ogniem. Heraklit rozważał jednak nie tylko początek przyrody, ale też jej własność, którą jest zmienność - to on twierdził, że wszystko płynie, nic nie trwa, niepodobna wstąpić dwa razy do tej samej rzeki, bo napłynęły w nią już inne wody. Obrazem rzeczywistości jest także śmierć: natura jest ciągłą śmiercią i ciągłym rodzeniem się. Nie możemy powiedzieć, że jesteśmy, bo „jesteśmy i nie jesteśmy zarazem”, prawdą jest tylko to, że się zmieniamy. Wprawdzie niektóre rzeczy zdają się trwać, ale to trwanie jest tylko złudzeniem. Świat pełen jest przeciwieństw (choroba - zdrowie). Dobro i zło konieczne jest dla dopełnienia całości - gdyby nie ciągła walka przeciwieństw, świat przestałby istnieć. „Bóg to dzień i noc, zima i lato, wojna i pokój, głód i sytość”. Zamiast słowa Bóg używa często greckiego słowa „logos”, które oznacza rozum; istnieje swoisty rozum świata (prawo natury), który rządzi naturą. „Opinie większości ludzi można porównać do zabaw małych dzieci”. Nie ma rzeczy o stałych własnościach, nie ma bytu - jest tylko stawanie się. Ta teoria powszechnej zmienności, czyli
(…)
…, ciepło, barwy są subiektywne, faktycznie nieistniejące.
Atomizm był najdoskonalszą teorią stworzona w pierwszej epoce greckiej filozofii. Filozofia Demokryta odrodziła się później w szkole epikurejskiej, zaś jej krytyczne elementy znalazły rozwinięcie w szkole sceptyckiej Pirrona.
Osobne poglądy na istotę bytu reprezentowali pitagorejczycy.
PITAGORAS - VI w. p.n.e., osiadł w Wielkiej Grecji, gdzie w mieście Krotonie założył związek etyczno-religijny, będący ośrodkiem badań naukowych (zwany związkiem pitagorejskim). Zajmował się prócz filozofii matematyką i akustyką.
Wg Pitagorasa zasadą bytu jest liczba, której świat zawdzięcza swój kształt i ład, ona jest „życia zasadą i kierownikiem”. Pitagorejczycy, zajmując się w znacznym stopniu matematyką, wierzyli w pierwotność i ważność liczby jako istoty…
… z teorią Heraklita wytworzyła się w Grecji doktryna przeciwna, przecząca zmienności świata i mówiąca, że to stałość jest naczelną cechą bytu. Powstała w zachodnich koloniach Grecji, a ośrodkiem jej było miasto Elea, stąd zwano ją filozofią eleatów. Stworzył ją Parmenides z Elei na przełomie VI i V w. p.n.e.
PARMENIDES - współczesny Heraklitowi, uczeń Ksenofanesa.
Głosił, że wszystko, co istnieje, istnieje…
… i Zenon z Elei.
Ostatnim systemem, jak wykształciła wczesna grecka filozofia przyrody, był atomizm. Jego twórcą był Demokryt.
DEMOKRYT - z Abdery, żył na przełomie V i IV w. p.n.e. Uczeń Leucypa, wiele podróżował, napisał około 60 dzieł, które później zaginęły. Z racji pogodnego usposobienia zwany „śmiejącym się filozofem”. Poglądy:
atomistyczna teoria materii - materia składa się z atomów (stanowiących…
…, występujące w określonym porządku i we wzajemnych związkach asocjacyjnych
Wg. Huma związki przyczynowe nie są konieczne. - bo doświadczenie nie podaje jak po jednym fakcie następuje drugie, my tylko stwierdzamy istnienie stałych następstw). Matematyka dla Huma to czyste myslenie, czysta filozofia.
Metafizyczne badania Huma (zwł. agnostycyzm i twierdzenie, iż Boga poznać się nie da a religia to tylko wytwór…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)