Wykład - Filozofia arabska

Filozofia arabska
Filozofia arabska była jednym z głównych kanałów, przez który cały Arystoteles dotarł na Zachód. Awicenna i Awerroes nie tylko skomentowali pisma Stagiryty, ale i rozwinęli cały jego system i przekształcili go w duchu neoplatońskim. Filozofowie muzułmańscy dzielili się na dwie grupy: wschodnią i zachodnią. Do grupy wschodniej należeli, między innymi, Al-Farabi i Awicenna. Tłem dla muzułmańskich filozofów Zachodu była cywilizacja arabska, która rozwinęła się w X wieku w Hiszpanii. Największą postacią tej grupy jest bez wątpienia Awerroes
Al-Farabi
Al-Farabi żył w X wieku. Pomógł on wprowadzić islamski świat ludzi wykształconych w system logiki Arystotelesa. Uznał, że logika stanowi wstęp i przygotowanie do właściwej filozofii, którą dzielił na fizykę, metafizykę oraz etykę. Wyodrębniając filozofię jako osobną dziedzinę, nie zamierzał rugować teologii islamu, ale uczynić z filozofii jej narzędzie.
Al-Farabi posłużył się arystotelesowskimi argumentami dla dowiedzenia istnienia Boga (późniejsze ex motu oraz ex possibili et necessario).
Z drugiej strony, w jego systemie wyraźnie widać wpływ neoplatoński. Motyw emanacji posłużył pokazaniu, w jaki sposób z ostatecznego Bóstwa - Jedności pochodzą Inteligencja i Dusza świata, z idei - kosmos.
Awicenna
Awicenna żył na przełomie X i XI wieku. Był prawdziwym twórcą systemu scholastyki w świecie islamu. Filozofię podzielił na logikę (która miała stanowić propedeutykę filozofii), filozofię teoretyczną (fizyka, matematyka, teologia) oraz filozofię praktyczną (etyka, polityka, ekonomia).
Zdaniem Awicenny, wszystkie byty są konieczne. Konieczność ta jest albo koniecznością ich przyczyny zewnętrznej, albo koniecznością pociąganą przez istotę bytu (istota równa istnieniu). Istnienie takiego bytu par excellence wynika z niezgody na przyczynowe regressus ad infinitum.
Z podziałem na możliwe i konieczne ściśle wiąże się podział na możność i akt. Jak uczy Arystoteles, możność jest zasadą zmiany w coś innego, a zasada ta może istnieć albo w czynniku działającym (możność czynna), albo w czynniku podlegającym działaniu (możność bierna). Istnieją kolejne stopnie możności i aktu - od dolnej granicy, która jest czystą możnością, do granicy górnej - czystego aktu, którym jest ów Byt konieczny - absolutne Dobro.

(…)

… lub wydobywa formy rzeczy materialnych z możności czystej materii i stwarza dziesięć Inteligencji. W ten sposób Awerroes unika teorii emanacji Awicenny, a także panteizmu.
Awerroes nie poszedł za Awicenną w kwestii uznania osobowej nieśmiertelności. Jednostkowy intelekt bierny w konkretnym człowieku staje się pod działaniem intelektu czynnego „intelektem nabytym”, który zostaje przyswojony przez intelekt…
... zobacz całą notatkę