To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Budowa skrzeli u ryb. Z którego listka zarodkowego pochodzą? Co to są listki skrzelowe i blaszki skrzelowe?
są pochodzenia ektodermalnego, znajdują się w jamie skrzelowej, która zapewnia im ochronę i skuteczny przepływ wody. Wsparte są na - rozłożonych po obu stronach gardzieli - szkieletowych łukach skrzelowych, co znacznie usprawnia opłukiwanie ich wodą. Pomiędzy łukami znajdują się szczeliny (szpary) skrzelowe. Zwykle jest ich pięć par, u nielicznych gatunków jest sześć, a nawet siedem. Pierwsza szpara skrzelowa u niektórych ryb przekształciła się w tryskawkę. Od każdego łuku skrzelowego odchodzą dwa rzędy unaczynionych listków skrzelowych, które tworzą miękkie tkanki podtrzymywane przez włókna, przytwierdzone do łuków skrzelowych. Na listkach znajdują się poprzeczne blaszki skrzelowe, czyli drobne fałdy zwiększające powierzchnię oddechową. Pokryte cienkim nabłonkiem listki i blaszki skrzelowe dają dużą powierzchnię wymiany gazowej (pobieranie tlenu, wydalanie dwutlenku węgla). Skrzela spełniają również funkcje wydalnicze, a tym samym uczestniczą w regulacji ciśnienia osmotycznego ustroju. U ryb chrzęstnoszkieletowych skrzela zakończone są szczelinami skrzelowymi, natomiast u kostnoszkieletowych - pokrywami skrzelowymi (operculum), które zamykają komory skrzelowe.
Dodatkowo
U ryb istnieją dwa sposoby omywania dostarczania świeżej wody do skrzeli. Jeden z nich polega na tym, że otwór gębowy oraz pokrywy skrzelowe są w trakcie pływania otwarte. Dzięki temu, świeża woda bezustannie omywa skrzela. Wadą tego sposobu jest to, że ryba, aby oddychać musi bezustannie pływać, w przeciwnym wypadku się udusi. Taki sposób oddychania występuje u ryb chrzęstnoszkieletowych i jedynie u nielicznych gatunków ryb kostnoszkieletowych, takich jak na przykład makrela.
Drugi sposób polega na czynnej pracy układu oddechowego. Gdy ryba pobiera wodę, pokrywy skrzelowe są zamknięte. Pozostają one zamknięte, aż do momentu, gdy cała jama gębowa nie wypełni się wodą. Wówczas pokrywy skrzelowe się otwierają, co pociąga za sobą zamknięcie otworu gębowego. Z zamykaniem otworu gębowego związany jest skurcz jamy gębowej, w wyniku, którego woda jest wypychana na zewnątrz przez otwarte szczeliny skrzelowe. Towarzyszy temu omywanie skrzeli przez wypływającą wodę. Oddychając w ten sposób ryba nie musi bezustannie pływać. Oddychanie skrzelami jest wspomagane prze oddychanie skórne. Oddychanie przez skórę może zachodzić, ponieważ jest ona okryta jedynie cienkim nabłonkiem. Oddychanie skórne może stanowić do 10% całej wymiany gazowej, jak zachodzi w organizmie, są jednak takie gatunki, jak skoczek mułowy, u którego oddychanie skórne zaspokaja 36% zapotrzebowania ustroju na tlen.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)