Arbitraż międzynarodowy.
Kształtował się od bardzo dawna (w starożytnych kronikach, zapisach na stellach kamiennych) i ma bardzo długi rodowód. Początkowo postępowanie arbitrażowe było prowadzone często przez pojedyncze osoby, cieszące się autorytetem stron sporu. Arbitrem rozstrzygającym spór był często monarcha, papież, który po zapoznaniu się z takim sporem starał się, uwzględniając racje obydwu stron, przedstawić orzeczenie, które - jeżeli strony takie ustalenia powzięły - miało charakter wiążący dla stron sporu.
Od tzw. Traktatów Jeya z 1794 r. (dotyczyły sporów granicznych między USA i Kanadą) datuje się rozwój arbitrażu, który ma charakter arbitrażu kolegialnego, w którym powoływana jest komisja arbitrażowa (złożona z nieparzystej liczby osób).
Istota arbitrażu polega na tym, że zespół osób (arbitrów) stara się już po rozstrzygnięciu kwestii wątpliwych wydać orzeczenie, które strony będą zobowiązane wykonać. Wyrok arbitrażowy rozstrzyga spór pomiędzy jego stronami w sposób ostateczny.
Arbitraż międzynarodowy przewidziany jest w różnych dokumentach międzynarodowych, przede wszystkim konwencje haskie (1899 i 1907 r.). Na podstawie konwencji haskiej z 1899 r. postanowiono powołać Stały Trybunał Arbitrażowy (Rozjemczy) z siedzibą w Hadze, który rozpoczął działalność w 1902 r. Cechą istotną tego trybunału jest to, że strony konwencji haskiej zgłaszały tzw. Grupy narodowe (4-osobowe listy arbitrów), które były umieszczane jako skład tego trybunału.
Strony konwencji typują więc kandydatów do udziału w tym trybunale i jeżeli zaistnieje spór pomiędzy państwami stronami konwencji haskiej, to wtedy może on być przekazany tym arbitrom figurującym na liście przyjętej przez strony konwencji. Stały trybunał Rozjemczy ma stałą listę.
Państwa dość rzadko i niechętnie korzystają z tej stałej listy arbitrów (zwłaszcza, że trzeba jeszcze korzystać z procedury przewidzianej w konwencji) natomiast znacznie częściej korzystają z arbitrażu kompletując skład arbitrów w inny dowolny sposób (państwa same wtedy decydują o procedurze arbitrażu).
Procedury arbitrażowe zostały także wprowadzone w ramach KBWE, jak również w konwencji „O prawie morza”.
Strony sporu w ramach arbitrażu mogą zdecydować czy postępowanie dopuszcza rewizję w stosunku do wyroku arbitrażowego.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)