To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Administracja Polski XI i XII wieku - ustrój stanowy.
Mieszko I miał niby na imię Dagomer.
Bezprym (syn księżniczki węgierskiej) i Bolesław Chrobry (syn Dobrawy) - synowie Mieszka I.
Początki polskiej administracji w X wieku w znacznym stopniu zostały wsparte przez tworzący się kościół w Polsce. Jednak najpierwotniejszym wysokim urzędem w Polsce X i XI wieku był komes, pochodzący z rodziny możnowładców. To pojęcie wywodzi się z języka łacińskiego - comespalatinos, czyli ten, który zarządzał dworem monarszym. Polska - słowiańska nazwa kometa to żupan. Słowo to wywodzi się od słowa zipan. Żupan był najwyższym urzędnikiem w ówczesnym państwie polskim. Z czasem przejął on znaczenie tylko tytularne.
urzędy dworskie.
W XI i XII wieku nie odróżniano urzędów dworskich od państwowych. Władza miała charakter patrymonialny. Król czy książę był traktowany jak ojciec, a on z kolei traktował państwo jak swoją własność, rozdając lub zabierając nadania ziemskie swoim ludziom - urzędnikom.
W XI wieku w Polsce funkcjonował już urząd komesa nadwornego, czyli comespalatinos.
Zastępował on panującego, np. w zarządzaniu państwem czy sprawowaniu sądów.
Z czasem tytuł ten został zastąpiony słowiańską nazwą wojewody, czyli tego, który wodził wojów.
Oprócz tego istniał urząd cześnika, który napełniał pańską czaszę. Z kolei krojczy kroił i próbował jedzenie. Był też stolnik (dzisiejszy zaopatrzeniowiec). Ławczy (robił ławy) i koniuszy (dbał o konie).
Ilość urzędników rosła w trakcie rozbicia dzielnicowego.
Wiele urzędów było identycznych, ale niektóre cechowała pewna odrębność, np. wojewoda krakowski i sandomierski zdobyli tak wysoką pozycję, że zaczęli używać określenia „z bożej łaski”, które było zastrzeżone dla władców. Wywołało to po pewnym czasie bunt wielmożnych małopolskich, którzy ograniczyli uprawnienia wojewodów na rzecz kasztelana krakowskiego.
Kasztelan, wojewodowie, władca - taka kolejność panowała, gdy szła procesja.
urząd kanclerza
Jego powstanie związane było z kancelarią książęcą. Powstał on w XII wieku. Był to przeważnie duchowny, znający sztukę czytania i pisania.
Kanclerze przygotowywali i odbierali dokumenty książęce.
Brachygrafia - sztuka pisania na skórach zwierzęcych (robiono to skrótami, jakby szyframi).
Każdy list zaczynał się inwokacją (odwołanie do Boga). Z czasem wzrastała liczba skrybów, a kancelarie nazywano często kapelą.
Listy pisano najczęściej w kuchni, bo tam było ciepło (w tamtym okresie izby nie były wyposażone w kominki, bo jeszcze ich wtedy nie znano).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)