WYKŁAD 15 Subiektywna specyfika poczucia niesprawiedliwości: • Społeczny charakter: chociaż może dotyczyć jednostki – inni też powinni je odczuwać, bowiem narusza normy społeczne • Specyficzne emocje: bezwartościowości, poczucia zniewagi, obrazy – nasycone aspektem moralnym • Poczucie uprzedzenia • Zewnętrzność sprawcy Okoliczności poprzedzające poczucie niesprawiedliwości: • Niewystarczające docenienie zasługi (wysiłku, poziomu wykonania, intencji) • Zabiegi manipulacyjne, gwałcące czy omijające normy sprawiedliwości • Odczucie relatywnej deprywacji • Wsparcie społeczne, pokazujące niesprawiedliwość Relatywna deprywacja: • Rozbieżność między aspiracjami jednostki a jej osiągnięciami (K. Lewin) • Rozbieżność między osiągnięciami jednostki a osiągnięciami innych, którzy stanowią punkt odniesienia (Merton, Hyman, Stouffer) • Typy deprywacji relatywnej (Runciman): Egoistyczna (dotyczy mnie jako osoby) Braterska (dotyczy mojej grupy w porównaniu z innymi grupami) Intensywność poczucia niesprawiedliwości a deprywacja: • Tym większe, im ostrzej wzrosła deprywacja w niedawnej przeszłości i im bardziej gwałtownego jej wzrostu oczekuje się w bliskiej przyszłości • Tym mniejsze, im obniżyła się relatywna deprywacja w stosunku do niedawnej przeszłości, a oczekuje się też jej spadku w bliskiej przyszłości Paradoks rewolucyjnego wzrostu oczekiwań (Tocqueville): • Wyrażane społeczne niezadowolenie, aktywność rewolucyjna wzrasta – kiedy warunki społeczne względnie polepszają się, kiedy pojawia się nadzieja na polepszenie sytuacji • Wyjaśnienie – wzrost oczekiwań: Wskutek polepszenia się warunków życia poszerza się zakres tego, co widziane jest jako możliwe; rosną aspiracje; standardy i wymagania rosną szybciej niż aktualne zyski Polepszenie warunków życia w jednej dziedzinie uwrażliwia na relatywną deprywację w innej sferze życia Wsparcie – jako dostarczenie podstaw do wzrostu siły: • Dostarczenie informacji, powodujących wzrost siły jednostki (grupy) lub jej poczucia zasługiwania: wzrost siły fizycznej (trening), wiedzy, wykazanie zdolności, wzrost szacunku do siebie – czyli specyficzna edukacja Modele stosunku do skrzywdzonych (Montada, 1980r.): • To jak traktujemy i czego oczekujemy od osób (grup) pokrzywdzonych (w sensie odczuwających krzywdę), zależy od sposobu odpowiedzi na pytania: Kto jest odpowiedzialny za pojawienie się problemu?
(…)
… Janisa, dotyczą decyzji grup
politycznych
Źródła: pamiętniki członków tych grup oraz oficjalnie publikowane dokumenty; analizy 4
wielkich niepowodzeń amerykańskiej polityki: klęska podczas ataków Japończyków na Pearl
Harbour, inwazja na Koreę Południową, inwazja w Zatoce Świń oraz eskalacja wojny w
Wietnamie
Dlaczego kompetentni ludzie podejmują błędne decyzje? Defekty na etapie pobierania i
weryfikacji…
…, spostrzegane miejsce w
świecie
•
Teoria Opanowywania Trwogi – Greenberg, Pyszczynski, Solomon, Simon (1992r.): funkcje
kolektywnego systemu znaczeń:
Przetrwanie i rozwój wspólnoty
Zachowanie indywidualnego poczucia bezpieczeństwa, redukcja lęku
egzystencjalnego
Świadomość nieuchronnej śmierci – nieprzystosowawcza, paraliżuje:
•
Jest łagodzona przez:
Złudzenia czy inklinacje poznawcze (kontroli…
… – gdy są antyamerykańskie (Greenberg i inni, 1997r.)
Następuje wzrost pozytywności postaw studentów chrześcijan wobec innych
studentów tego samego wyznania, a wzrost negatywnych – wobec Żydów
(Greenberg, Pyszczynski, 1997r.)
Nasilenie agresji wobec osób o odmiennych poglądach (McGregor i inni, 1998r.)
Bardziej negatywne postawy wobec obcokrajowców
W sytuacji myśli o śmierci – większe poparcie dla norm i wartości obowiązujących w danej
kulturze i większy ostracyzm i punitywność wobec osób łamiących te normy (np. wobec
sprawców drobnych wykroczeń, prostytutek)
•
•
Wzmożona chęć posiadania dóbr luksusowych – bo jest to sposób na wzrost prestiżu i
większego poczucia własnej wartości (Mandell, Heine, 1999r.)
Reasumując – zagrożenie systemu znaczeń (wartości) uruchamia agresję wobec obcych; ta
wyzwala lęk przed śmiercią…
… z procesem stawania się członkiem grupy (Levine, Moreland, 1994r.):
Rekonesans nowej grupy
Zmiany w pojmowaniu siebie (tożsamości społecznej)
Proces inicjacji do grupy
Rekonesans grupy – badanie różnych grup i dokonanie wyboru:
•
•
•
Grupy, do których jesteśmy „przypisani” (te w których się urodziliśmy) – bez wyboru?
Ludzie starają się przystąpić do grup, w których uczestnictwo dla nich będzie maksymalnie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)