To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WYDAWANIE SĄDÓW I PODEJMOWANIE DECYZJI
Sąd - wyrażone wprost twierdzenie na temat pewnego stanu rzeczy, np.: przynależności obiektu do określonej kategorii, posiadania przez obiekt jakiejś cechy, wartości danego obiektu z punktu widzenia pewnego kryterium, a także prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia.
Decyzja - to wybór jednej możliwości decyzji spośród dwóch co najmniej dwóch opcji. Samo dokonanie wyboru nie oznacza jeszcze podjęcia działania, ponieważ do tego potrzebna jest skuteczna motywacja oraz obiektywne możliwości realizacji decyzji.
Sądy dzielimy w zależności od tego, czego dotyczą i czemu służą:
Sądy atrybucyjne - odnoszą się do cech, które - według nas - charakteryzują ludzi (włącznie z nami samymi) lub inne obiekty.
Sądy probabilistyczne - polegają na ocenie szans lub zagrożeń, lub prawdopodobieństwa wystąpienia wydarzeń całkowicie nam obojętnych.
Sądy wartościujące - to te, w których obiektowi jest przypisana jedna wartość np.: estetyczna lub etyczna.
TENDENCYJNOŚĆ W WYDAWANIU SĄDÓW
Tendencyjność- przypadłość umysłu ludzkiego polegającą na systematycznym odstępowaniu od idealnego wzorca rozumowania, co skutkuje regularnym popełnianiem błędu określonego rodzaju. Tendencyjność nie jest więc równoznaczna z podatnością na błędy wszelkiego rodzaju, lecz ze skłonnością do popełniania błędów uniwersalnych i bardzo charakterystycznych
Amos Tversky i Daniel Kahnemam - o tendencyjności sądów
ich zdaniem ludzie wydając sądy nie kierują się racjonalnymi przesłankami i ścisłymi regułami rozumowania ale tzw heurystykami Uproszczone zasady wnioskowania, umożliwiające szybkie sformułowanie sądu, któremu bardzo często towarzyszy subiektywne przekonanie o słuszności.
Najcześciej badano dwie heurystyki decydujące i tendencyjności w wydawaniu sądów:
Heurystyka reprezentatywności- polega na kierowaniu się tym, czy dany obiekt lub zdarzenie jest według nas charakterystycznym egzemplarzem szerszej klasy obiektów lub zdarzeń, np. wybierając 6 liczb w totolotku i mając dwa ciągi liczb:
1 2 3 4 5 6 i
3 8 17 26 35 47
Bardziej prawdopodobny w wydaje się nam drugi ciąg liczb. Tymczasem oba przykłady SA jednakowo mało prawdopodobne, ponieważ wylosowani dowolnej liczby nie zmienia prawdopodobieństwa wylosowania dowolnej, innej liczby
Ciąg liczb 1 2 3 4 5 6 wydaje nam się mniej reprezentatywny
Reprezentatywnośc danego obiektu oceniamy na podstawie dwóch przesłąnek:
- podobieństwo tego obiektu do innych egzemplarzy tej samej klasy. Obiekt reprezentatywny to taki, który charakteryzuje się dużą liczbą cech wspólnych dla wszystkich egzemplarzy kategorii
(…)
… prawdopodobieństwo posiadania dwóch cech niż posiadanie jednej z nich) - złudzenie może wynikać z tego, że poszczególne elementy koniunkcji postrzegane są jako logiczny ciąg zdarzeń powiązanych relacjami przyczynowo- skutkowymi. Zdarzenia tworzą wtedy tzw. wiarygodny scenariusz, charakterystyczny dla szerszej klasy scenariuszy tego samego typu.
Heurystyka dostępności- polega ona na kierowaniu się tymi przesłankami lub elementami wiedzy, które są dostępne i łatwe do wydobycia z pamięci trwałej, a ignorowaniu tych, które są trudno dostępne (przykład z szacowaniem częstości występowania w polskich nazwiskach litery K jako przedostatniej- str 555). Błędy i tendencyjne sądy do których prowadzi heurystyka dostępności:
Efekt świeżości- przykład z dużą liczbą informacji w mediach o atakach terrorystycznych i katastrofach- ludzie…
… czynników(wykres na str 585- warto zerknąć):
> procesów poznawczych- przywołanie wiedzy z pamięci trwałej a ponadto operacje myślenia i rozumowania. W ich wyniku dochodzi do uaktywnienia heurystyk lub strategii decyzyjnych. Na przebieg tych procesów mają wpływ takie czynniki: - poziom ryzyka
- pozytywne lub negatywne emocje
- polityka podejmowania decyzji(zachowania automatyczne- decydent szybko…
…- ludzie chętniej wnioskują na podstawie skąpej liczby przypadków, pod warunkiem ze sa to przypadki przez nich osobiście doświadczone. W szczególności mamy tendencję do ferowania sądów o ludziach na podstawie nielicznej próbki badanych pod nazwą „moi znajomi”
Heurystyka dostępności (dysponujemy klasą ogólną, np. końcówki SKI- przykład powyżej- po czym szukamy w pamięci konkretnych przykładów kategorii…
… dotąd aż dziecko jest w stanie poprawnie uzasadnić swój sąd
Istotą myślenia operacyjnego (logicznego) jest wg Piageta odwracalność operacji umysłowych. Operacje są odwracalne ⇒ ich negacja znosi skutek ich własnego działania np. 7+5- 5=7
PODEJMOWANIE DECZJI
Klasyczna teoria decyzji (KTD)- opisuje zachowanie idealnego, doskonale racjonalnego sprawcy (decydenta) w warunkach wymagających wyboru jednej…
…, na podstawie intuicji lekarza i jego osobistego doświadczenia klinicznego. Mimo, że koncepcja oczekiwanej subiektywnej użyteczności oraz model kompensacyjny wprowadzają istotne modyfikacje do klasycznej teorii decyzji, są to dalszym ciągu mało trafne przybliżenia w stosunku do tego, jak ludzie naprawdę podejmują decyzje.
STRATEGIE W PODEJMOWANIU DECYZJI:
Strategia zadowolenia- (Herbert Simon) polega…
… poznawczych lub działanie czynników zakłócających
- działanie czynnikow indywidualnych np. brak doświadczenia
- ignorowanie kontekstu lub nadmierne przejmowanie się nim
Faza postdecyzyjna- często rodzą się wątpliwości co do słuszności wyboru. Decydent wtedy:
- utwierdza się w przekonaniu ze dobrze zrobil (jeden z trzech przejawów dysonansu poznawczego Festingera)
- wybiórczy stosunek do inf napływającej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)