5 stron w formacie doc, na których opisano szczegółowo wychowanie spartańskie i ateńskie. Notatki z pedagogiki obejmują takie zagadnienia jak: opis Sparty, hoplici, polityka eugenizmu, lakonizm, efeb, ejren, wychowanie w gromadzie, karność, hartowanie, Hiakynt, święto Doryckie, wychowanie ateńskie, obywatel, Grecja klasyczna, Sokrates, Ksenofont, Achilles, Chiron, mathontes, nauczanie muzyki, gimnastyka, symposjon, Homer, Chmury, Arystofanes, kalokaghatia, aghatos, kalos, wykształcenie starożytne.
WYCHOWANIE SPARTAŃSKIE I ATEŃSKIE
Sparta to państwo (polis) przede wszystkim wojskowe i arystokratyczne; nie posunie się więc nigdy dalej po drodze, która by ją doprowadziła do tego, czemu autor dał nazwę „wychowania skryby”. Wprost przeciwnie, będzie się szczycić, że pozostaje wciąż państwem półanalfabetów. Tego twierdzenia nie możemy jednak brać dosłownie. Spartanie nie byli analfabetami. Plurach zapewnia, że jeśli chodzi o umiejętność czytania i pisania, umieli przynajmniej „to co konieczne”. Wpajano w młodzież „lakonizm”, tj. umiejętność wysławiania się nieco sztucznie, lecz zwięźle.
Celem wychowania Spartańskiego jest „wytresowanie” hoplity. Ta ciężka piechota zapewniła Sparcie jej przewagę wojskową. Sparta wypracowała całą politykę eugenizmu. Dziecko musi tuż po przyjściu na świat zostać przedstawione na Lesche komitetowi starców. Przyjmują je oni jako przyszłego obywatela, tylko jeżeli jest piękne, dobrze zbudowane i silne. Niemowlęta wątłe i ułomne wyrzuca się na rozkaz na śmietnik. Są to „wyrzutki”.
Państwo swą władzę nad dzieckiem przenosi łaskawie na rodzinę, dopóki nie ukończy ono siedmiu lat. Wedle greckich pojęć wychowanie nie zostało do tej pory rozpoczęte. Przed ukończeniem siedmiu lat można mówić tylko o hodowli, anatrofe. Niewiasty spartańskie słynęły z doświadczenia w tej dziedzinie. Mamki lakońskie osiągały najwyższe ceny na targowisku. Ceniono je szczególnie w Atenach.
Po ukończeniu siedmiu lat przechodzi młody Spartanin całkowicie w ręce państwa; i do swej śmierci pozostaje jego niepodzielną własnością. Wychowanie, w ścisłym znaczeniu tego słowa, trwa do lat siedmiu do dwudziestu; czuwa nad nim bezpośrednio osobny urzędnik, jest to dosłownie komisarz państwowego wychowania (pajdonomos). Dziecko zostaje wcielone do organizacji młodzieżowych podzielonych na kategorie stopniowanej hierarchii. Przypominają one cokolwiek nasze hierarchie skautowskie, a jeszcze bardziej stopnie w organizacjach młodzieżowych państw totalitarnych typu faszystowskiego jak Gioventu fascista lub też Hitlerjugend. Agoga trwa przez trzynaście lat podzielonych na trzy podokresy.
Od 8 do 11 lat - 4 lata do wieku chłopiąt
rhobidas (znaczenie nieznane)
promikkidzomens: przedchłopię
mikki[chi]dzomenos: chłopię
propajs: przedchłopiec
Od 12 do 15 lat: chłopcy w pełnym znaczeniu
protopampajs: rozwinięty chłopiec 1 roku
atropampajs: rozwinięty chłopiec 2 roku
mellejren: przyszły ejren
mellejren przyszły ejren 2 roku
Od 16 do 20 lat: 5 lat efebii. Spartańska nazwa efeba brzmi ejren
ejren 1 roku (też sideunas?)
ejren 2 roku
ejren 3 roku albo tritejren
ejren 4 roku
protejras: ejren przewodny.
(…)
… tylko pośrednim przygotowaniem do wojen - wykłada Sokrates w swym Ksenofoncie - jest uprawianie atletyki i w ogóle gimnastyki. To wyobrażenie przyczyniło się niewątpliwie walnie do demokratyzacji i spopularyzowania wychowania fizycznego. Niebawem przyjdzie nam przyznać mu miejsce czołowe.
Choć „teraz bardziej cywilne”, zachowało jednak wychowanie ateńskie ścisły związek za swymi szlacheckimi początkami…
… uwagi zarabia na życie jako chłop, jako rzemieślnik lub też drobny przekupień. Ten „żywot szlachetny” przypomina pozbawione jednak wojowniczości życie homeryckiego wojownika. Znamieniem takiego żywota jest uprawianie dostojnych sportów jak np. jazda konna która pozostała sportem nie dla wszystkich dostępnym, bo był to sport kosztowny. Atletyka jako mniej kosztowna zdemokratyzowała się stopniowo…
…. Jacyż byli ci nauczyciele i mistrzowie? Kultura szlachecka ujawniła się przede wszystkim w uprawianiu sportów. W dawnym archaicznym wychowaniu na czoło wysuwa się kultura fizyczna. Chodzi o przygotowanie dziecka, by mogło - zgodnie z nakazami obyczaju - ubiegać się o powodzenie w zapasach. Wchodzą tu w grę: wyścigi, rzucanie dyskiem i oszczepem, skok w dal, zapaśnictwo i pięściarstwo. Jest to sztuka…
… (skolion); jest to podstawowy rodzaj literacki, wokół którego formują się inne popisy artystyczne: będą to intermedia muzyki instrumentalnej, gry na lirze i aulosie, wreszcie taniec.
Obok pewnej znajomości poematów Homera, które z pewnością nabrały bardzo wcześnie charakteru poezji „klasycznej”, dziecko musiało zaznajomić się z całym zespołem utworów lirycznych. Pozwalało mu to zająć z biegiem czasu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)