Wstęp do prawoznawstwa - skrypt

WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA Stanisław Kaźmierczyk, Zbigniew Pulka Wrocław 1999 WPROWADZENIE 1. CHARAKTERYSTYKA PRAWODAWSTWA
W ramach prawoznawstwa można wyróżnić trzy podstawowe kategorie nauk prawnych: szczegółowe nauki prawne, ogólną naukę o prawie, nauki historycznoprawne.(1) Podstawowe znaczenie w strukturze prawoznawstwa posiadają szczegółowe nauki prawne. Nauki te określane są także niekiedy mianem nauk dogmatycznoprawnych, czy też nazwą „dogmatyka prawa”, która zbiorczo określa kategorię szczegółowych nauk prawnych. Są to nauki, których przedmiotem badań jest prawo aktualnie obowiązujące w konkretnym państwie (prawo wewnętrzne) oraz prawo obowiązujące we wzajemnych stosunkach między państwami (prawo międzynarodowe publiczne). Twierdzi się, że nauki te prezentują „podejście dogmatyczne” w procesie poznania zjawisk prawnych tzn. rozważania tych nauk są zawsze lub prawie zawsze związane z analizą norm konkretnego systemu prawnego (system prawa aktualnie obowiązującego w danym państwie). Oznacza to, że w polskim prawoznawstwie dogmatyka prawa zajmuje się głównie badaniem aktualnie obowiązującego prawa polskiego.(2) Każda ze szczegółowych nauk prawnych rozwiązuje problemy powstające w innej gałęzi (dziale) systemu prawa obowiązującego aktualnie w danym państwie. Wyjątek stanowi nauka prawa międzynarodowego publicznego, która bada prawo aktualnie obowiązujące w stosunkach miedzy państwami. (1)K. Opałek, Problemy metodologiczne nauki prawa. Warszawa 1962. rozdz. V, por. też. R. Sarkowicz, J. Stelmach, Teoria prawa, Kraków 1998, s. 11-14; por. też, W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Teoria państwa i prawa. Warszawa 1986. s. 8-9; por. też. K. Opałek, J. Wróblewski. Zagadnienia teorii prawa. Warszawa 1969. s. 350-353: por. też, Z. Ziembiński, Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa 1980, s. 7-22. (2)J. Wróblewski, Paradygmat dogmatyki prawa a prawoznawstwo, (w:) Szkice z teorii prawa i szczegółowych nauk prawnych, red. S. Wronkowska. M. Zieliński, Poznań 1990; por. też, Z. Ziembiński, Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych. WarszawaPoznań 1983,s. l0 i n. W nauce prawa przez gałąź prawa rozumie się zbiór norm, które regulują określoną, wyodrębnioną sferę stosunków społecznych.(3) Przykładowo: prawo karne jest gałęzią prawa, która określa jakie czyny należy uważać za przestępstwa, zasady odpowiedzialności sprawców przestępstw oraz kary grożące za ich popełnienie. Badaniem norm, które regulują ten obszar społecznych relacji zajmuje się nauka prawa karnego materialnego. Z kolei, prawo cywilne jest gałęzią prawa normującą stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste zachodzące między równorzędnymi podmiotami prawa (osobami fizycznymi, osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej). Badaniem norm, które regulują ten typ stosunków społecznych zajmuje się nauka prawa cywilnego materialnego. Podstawowym zadaniem nauk dogmatycznoprawnych jest analiza norm tworzących daną gałąź prawa aktualnie obowiązującego w danym państwie. Na tę analizę składa się rozstrzyganie zagadnień: obowiązywania, interpretacji i systematyzacji prawa. Do zadań szczegółowych nauk prawnych należy też tworzenie aparatury pojęciowej niezbędnej do rozwiązywania powyższych zagadnień. Wszystkie te zagadnienia łącznie (tzn. obowiązywania, interpretacji, systematyzacji, definicyjno-pojęciowe) określane są mianem problemów dogmatycznoprawnych.(4) Zagadnienia obowiązywania prawa (tzw. zagadnienia walidacyjne) można sprowadzić do form ... zobacz całą notatkę