To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WSPÓŁCZESNE SYSTEMY GOSPODARCZE Gospodarką nazywamy sumę wysiłków danego społeczeństwa, zmierzających - poprzez produkcję dóbr i poprzez wszelkiego rodzaju usługi - do zaspokojenia potrzeb tego społeczeństwa. Sprawą systemu gospodarczego jest znalezienie takich rozwiązań, aby osiągnąć ten cel przy możliwie małym nakładzie sit i środków. Systemy gospodarcze powinny służyć człowiekowi, powinny być oceniane według tego, czy rozwijają godność i wolność człowieka. W Polsce do późnych lat osiemdziesiątych XX wieku panował system gospodarki centralnej, który niejednokrotnie próbowano zmienić. Aż do roku 1989, w którym to został on zreformowany i wprowadzono nowy system, a mianowicie gospodarkę rynkową. W swojej pracy porównam oba te systemy gospodarcze, postaram się przedstawić wady jak i zalety tych poszczególnych systemów. Gospodarka centralna w założeniach stanowiła podstawę funkcjonowania państwa budują- cego porządek swego działania centralny, umożliwiając realizację gospodarki nakazowo - rozdziel- czej czyli go spodarki, w której wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji s ą podejmowa- ne przez państwo. Państwowe instytucje planistyczne decydują o rodzaju i ilości produkowanych dóbr i usług, cenach oraz sposobach wymiany i rozdzielnictwie. Ustalały one hierarchię potrzeb w gospodarce. Szczegółowe nakazy są kierowane do przedsiębiorstw, pracowników, a nawet gospo- darstw domowych. W Polsce do 1949, w okresie odbudowy, pozwolono na działanie sektora prywatnego w przemyśle, usługach i handlu, ograniczając jednocześnie rozmiary przedsiębiorstw prywatnych (do 50 zatrudnionych). Po 1949 podjęło działania mające na celu dalszą centralizację systemu gospo- darki. Planowano całkowite wyeliminowanie sektora prywatnego. Zasadniczym narzędziem spra- wowania kontroli nad procesami gospodarczymi przez państwo - był system planów gospodar- czych.. W latach 70., wraz z wprowadzeniem tzw. planów otwartych zmniejszył się stopień kontroli gospodarki. Narzucony Polsce system gospodarczy spowodował dysproporcje w rozwoju poszczegól- nych działów gospodarki — szczególnie wyraźny był niedorozwój sfery usług (zwłaszcza na wsi) i budownictwa mieszkaniowego, nadmiernie zaś rozbudowano przemysł ciężki. Powodowało to ko- nieczność stosowania różnych formach: • system przydziałów, np. mieszkań i talonów na samochody, ale również na telewizory, pral- ki, lodówki (lata 50. i 60.), • system kartkowy obejmujący mleko, masło, mydło, buty (1 para na rok) i inne podstawowe artykuły konsumpcyjne (lata 80.) Zjawiskom tym towarzyszył rozwinięty „czarny rynek”. Ten brak równowagi w latach 70.
(…)
… gospodarki rynkowej wymagającej działania i konsekwencji ,a także elastyczności.
Moim zdaniem najlepszym wyjściem byłoby dążenie do wprowadzenia gospodarki rynkowej, uzupełnionej o element gospodarki planowej jakim jest “państwo opiekuńcze”. Połączenie
pewnych elementów tych 2 form dałoby nam społeczną gospodarkę rynkową wg wzorów wprowadzonych przez Niemcy Zachodnie po II wojnie światowej.
Literatura:
1…
… gospodarki rynkowej jest prywatna własność czynników wytwórczych.
W Polsce w latach 90., zapominając, iż był to program liberalny wprowadzony w Niemczech Zachodnich, często przywoływano pojęcie społecznej gospodarki rynkowej. Podczas dyskusji
o pożądanym kształcie polskiej gospodarki i akcentowano przede wszystkim zawarte w nim elementy koncepcji państwa opiekuńczego, w celu zaspokojenia bieżących potrzeb politycznych, tym
samym wypaczając właściwą ideę społecznej gospodarki rynkowej.
W latach 80-tych jako dziecko nie odczuwałam negatywnych skutków gospodarki planowej.
Opieka państwa w stosunku do “szarej jednostki” była z pewnością zapewniona (pomimo narastających negatywnych skutków gospodarczych): zapewniono nam dostęp do potrzeb znajdujących się
na szczycie piramidy Maslowa czyli potrzeb samorealizacji…
… na rok) i inne podstawowe
artykuły konsumpcyjne (lata 80.)
Zjawiskom tym towarzyszył rozwinięty „czarny rynek”. Ten brak równowagi w latach 70.
pogłębiła nadmierna emisja pieniądza w stosunku do wartości dóbr i usług, powodująca tzw. nawis
inflacyjny i przymusowe oszczędności. Celem gospodarki planowej było uzyskanie maksymalnego
tempa wzrostu gospodarczego (element ideologicznej rywalizacji…
… (szkolnictwo, bezpłatny dostęp do wielu form rozwoju intelektualnego i społecznego np. organizacje młodzieżowe, domy kultury, zajęcia
pozalekcyjne ). Przy czym wszelkie wysiłki pracujących były skierowane na zaspokojenie potrzeb
fizjologicznych czyli podstawy piramidy potrzeb. Obecnie (w gospodarce rynkowej) nadal wszelkie
wysiłki idą na zapewnienie potrzeb fizjologicznych – natomiast nie ma możliwości…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)